Als bibliotheek werken we natuurlijk samen met de lokale boekhandel.
Dat is wellicht voor mensen die amper volgen wat bibliotheken zoal ondernemen een opmerkelijke zin. Ogenschijnlijk zijn we – overdreven gesteld – elkaars vijanden. Boekhandels verkopen immers boeken én bibliotheken lenen ze (voor ‘een luttel’ bedrag) uit; en ondermijnen daardoor hun omzet.
Een gemeenschappelijk belang
Gelukkig begrijpen de eigenaren van ‘onze’ boekhandels dat we samen moeten werken. Dat we elkaar aanvullen. We beiden op onze eigen manier bezig zijn met leesbevordering. Mensen attent te maken op interessante schrijvers en boeken. Alleen hoeft de bieb er niets aan te verdienen.
In de praktijk organiseren we door het jaar heen samen uiteenlopende activiteiten. En waar mogelijk verkoopt de lokale boekhandel tijdens zo’n bijeenkomst boeken van de schrijver die langskomt. En meestal moeten er veel handtekekeningen worden gezet. Verder heb ik sterk de indruk dat de meeste leners ook in meerdere of minder mate boeken kopen. Omgekeerd kan ik dit niet beoordelen, maar vermoed dat veel boekenkopers nooit een boek lenen. Ook constateer ik dat de gemiddelde collectie van een bibliotheek veel groter en diverser is.
Je onderscheiden
Deze samenwerking is niet nieuw. Alhoewel de mate waarin de laatste jaren wel is toegenomen. Dat heeft natuurlijk deels te maken met de noodzaak van boekhandels om reuring voor ‘hun waar’ te organiseren. Als boekhandel overleef je ‘het’ niet als je zelden tot nooit ‘iets’ organiseert. Je moet je als boekhandel onderscheiden. Iets toevoegen. Bibliotheken begrijpen op hun beurt ook dat we van alles uit de kast moeten trekken om temidden van het mediageweld op te vallen. Leden en niet-leden attent te maken op die mer à boire, die nog steeds in onze bibliotheken valt te ontdekken.
Opvallend is vooral dat ook schrijvers de laatste jaren doordrongen zijn van dezelfde opdracht en open staan voor optredens in den lande. Dit resulteert vaak in zogenaamde in store optredens. Een schrijver komt naar een boekhandel, houdt een korte voordracht en signeert daarna gekochte boeken. Zo’n activiteit duurt vaak niet lang. Indien mogelijk doet zo’n schrijver op zo’n dag meerdere boekhandels in de regio aan.
Als bibliotheek hebben we bij deze in store-optredens niets te zoeken. Wél als het gaat om langere optredens, zeg maar de traditionele lezingen. Of avonden waarop een schrijver wordt geïnterviewd. Of een boekenfestival. Deze avonden organiseren we waar mogelijk samen met een lokale boekhandel. Delen het risico dat de opkomst en inkomsten tegenvallen.
Elkaar inspireren, vooruithelpen
In Oss en Uden lopen – voor zover ik het kan overzien – boekhandelaren rond die (nog steeds) boeken lezen. En zelf ontdekkingen doen. Meer zijn dan aanvullers van stapels bestsellers. Enthousiast zijn over titels die buiten de mainstream vallen. Die bereid zijn zich in te zetten om een bepaalde auteur een kontje te geven. En de bibliotheek voorstellen om zo’n Nederlandse auteur naar de regio te halen. Omgekeerd komt natuurlijk ook voor. Bibliothecarissen die lezen en evenzo enthousiast zijn over een auteur of thema.
We vullen elkaar aan. Trouwe kijkers van DWDD kennen inmiddels een aantal van deze bevlogen boekhandelaren. Voor zover u het nog niet weet: ze leven ook in onze regio.
Inspiratiedagen
Een voordeel van de boekhandel is dat ze zogenaamde inkoopdagen hebben. Bijeenkomsten waarin uitgevers hun nieuwe aanbod onder de aandacht brengen en orders willen noteren. Frans van Tilburg (een oud-medewerker van boekhandel Derijks in Oss) had het altijd over de inspiratiedagen. Het ging tijdens deze dagen natuurlijk om handel, maar altijd kwam hij met ideeën voor te organiseren lezingen of activiteiten terug. Dat is handig, want dan kun je zo’n auteur boeken voordat iedereen iets met hem of haar wil doen.
Een mer à boire
Een ander fenomeen is dat niemand (herhaal: NIEMAND) het totale boekenaanbod kan overzien. Dan helpt het als er in jouw omgeving meerdere personen zijn die proberen (een deel van) het nieuwe aanbod te volgen.
Zo’n informeel clubje bibliothecarissen en boekhandelaren kan elkaar aanvullen, attent maken op iets wat de ander heeft gemist. Zo ook onlangs. Toen Marjon van Derijks super-enthousiast aan de lijn hing. Tijdens een inspiratie-dag was zij samen met collega-boekhandelaren hevig ontroerd door een optreden van Wim Aloserij.
Wim Aloserij
Ik had deze naam volstrekt gemist. Hij was op die ‘inspiratie’-dag aanwezig met zijn uitgever, Frank Krake. Tevens de auteur van het boek De laatste getuige : de man die drie concentratiekampen en een grote scheepsramp overleefde. Ik had niet alleen dit boek gemist maar ook de naam Frank Krake. En zijn uitgeverij: Achtbaan. Opmerkelijke naam!
Frank Krake kwam in 2016 tijdens de presentatie van zijn boek Menthol een oude man tegen, Wim Aloserij. Werd geboeid door zijn verhaal. Twee jaar later is zijn levensverhaal door hem opgetekend en uitgebracht onder de titel De laatste getuige. Een redelijk clichématige titel, maar wél terecht. Wim Aloserij is in 1923 geboren en kan uit eerste hand verhalen over de verschrikkingen van de Tweede Wereldoorlog. Natuurlijk zijn er meer mensen uit die tijd die nog leven, maar waarschijnlijk hebben ze geen van allen meegemaakt wat hij heeft beleefd.
De laatste getuige
Als zestienjarige jongen onttrok Wim Aloserij zich aan de verplichte Arbeitseinsatz in Duitsland. Daarin was hij niet uniek. Hij dook onder op het platteland maar werd op zeker moment toch gesnapt.
Vervolgens volgen we hem op een ‘eindeloze’ tocht door Nederland en Duitsland. Van de ene gevangenis naar het andere concentratie- dan wel werkkamp. Overal ondervindt hij ontberingen. Sadisme. Onmenselijkheid. Naarmate de oorlog vordert en hij verder van huis geraakt worden de rampen die hij zelf ervaart – maar vooral om zich heen ziet – steeds groter.
Onvoorstelbaar wat mensen elkaar aan kunnen doen. Het is een wonder dat hij deze ellende wist te overleven. Deels heeft het te maken met de natuurlijke inborst van Wim om er ‘de kantjes’ af te lopen. Hij realiseerde zich al snel dat je in ‘de kampen’ alleen overleeft als je jezelf weet te onttrekken aan de zwaarste klussen. Met enig geluk slaagde hij daarin.
Het grootste geluk valt hem echter op het allerlaatste moment in de oorlog ten deel. Als hij tot een groep van ongeveer driehonderd gevangenen behoort die de Engelse aanval op het (gevangenis)schip Cap Arcona weet te overleven. Ruim zevenduizend lotgenoten overleven het niet en sterven op 3 mei 1945, vijf dagen voor de algehele capitulatie van Duitsland.
Cap Arcona en Sonny Boy
Niet alleen had ik de naam Frank Krake gemist, en zijn vorige boek Menthol. Maar vooral het cruiseschip Cap Arcona. Opmerkelijk. Al googelend kwam ik er achter dat de ondergang van dit grote cruiseschip tot de ‘grote verhalen’ uit de Tweede Wereldoorlog behoort. Volstrekt gemist. Kan gebeuren. Sluit wel aan bij de notie dat je elke dag ‘iets’ kunt leren. Andere tijden had er al in 2011 aandacht aan besteed. Ook is het verhaal in verschillende boeken over WWII meegenomen.
Toen ik tegen collega’s enthousiast begon te vertellen over de mogelijkheid dat Wim samen met zijn uitgever voor een lezing naar Oss zou komen, merkten twee van hen iets op over Sonny Boy. Zij hadden niet alleen dat boek gelezen, maar wisten (daardoor?) van het bestaan van de Cap Arcona. In Sonny Boy voert auteur Annejet van der Zijl Waldemar Nods op, de vader van haar hoofdpersoon Sonny Boy.
Puzzelstukjes
Inmiddels is de puzzel rond.
In het boek Menthol beschrijft Frank Krake het levensverhaal van een andere opmerkelijke man, Joseph Sylvester. Een Amerikaanse zwarte man die in de jaren twintig in Hengelo verliefd werd op een blank meisje. Not done. Sylvester was een succesvol zakenman die Nederlanders aan het tandenpoetsen zette (vandaar zijn bijnaam: Menthol).
Op een lezing van Frank Krake over ‘zijn’ Menthol kwam Wim Aloserij af. Ze raakten aan de praat en de rest is geschiedenis.
Concreet
Op woensdag 23 mei 2018 zullen Wim Aloserij en Frank Krake aanwezig zijn in de Bibliotheek Oss. Van acht tot tien ‘s avonds zal Frank Krake ‘de laatste getuige’ interviewen. Ben benieuwd of u evenals Marjon (van boekhandel Derijks) ontroerd zult raken.
Kaartjes kosten 7,–. Leden van de bibliotheek betalen €5,–
Meer lezen, kijken?
Recensie: De laatste getuige Wim Aloserij (Historiën, 10 maart 2018)
Artikel: Hengeloër Frank Krake in de top best verkopende boeken (Tubantia 11 april 2018)
In januari 2011 zond de NPO in Andere tijden een documentaire uit waarin de auteur aan het woord wordt gelaten: De ramp met de Cap Arcona
Op 5 mei 2012 werd de auteur tijdens het programma Hart van Nederland aan het woord gelaten over de ramp met de Cap Arcona
Website uitgeverij Achtbaan
Citaat 530 (donderdag 19 april 2018)
Homepage Citaten 2018
