Zaterdag 2 juni kunnen leden en niet-leden in de Bibliotheek Oss veertien bijzondere boeken lenen. Die middag wordt de eerste editie van Mensenbieb Oss gehouden.
‘Levende boeken’ spreken
Bezoekers gaan één-op-één in gesprek met een persoon met een bijzonder verhaal. Uit onze catalogus kies je een levend boek. Ga in gesprek, leer nieuwe werelden kennen, verruim je blik en neem die vooroordelen weg. De deelnemers van de Mensenbieb zijn mensen die je normaal niet zo snel zou spreken. Bijvoorbeeld een transgender, een jehova, een autist of een laaggeletterde. Het zijn mensen die afwijken van de ‘norm’ en daardoor de kans lopen anders benaderd, buitengesloten of gediscrimineerd te worden. Door met hen te praten, kijk je anders tegen hun situatie aan.
Mensen leren kennen via een gesprek en/of een boek
Het idee achter mensenbieb is dat je er tijdens een gesprek met een ‘ander’ mens achter komt dat die mensen in wezen niet anders zijn dan ‘normale’ mensen. Een nadeel kan zijn dat twintig minuten erg kort is. Gelukkig zijn er (altijd) échte boeken, waarin je urenlang met zo’n (hoofd)persoon kunt meelopen.
Collega Rianne heeft voor de eerste editie van Mensenbieb Oss boeken gezocht die aansluiten bij de veertien levende boeken van de editie van 2 juni 2018.
Iemand met een angststoornis
Marjolijn van Kooten. Schijtluis (2014)
Een persoonlijk verslag van de indrukwekkende worsteling van de schrijfster met haar angst- en paniekaanvallen. Zij beschrijft wat er in haar omging tijdens die worsteling. Zij beschrijft alle mogelijke therapieën die ze volgde en wat het haar deed. Ze heeft het over haar problemen met haar studie op de universiteit en daarna met haar werk. Ze zette door ondanks talloze momenten van terugval. Ze deed een opleiding kleinkunst en ging heel succesvol optreden ondanks haar angsten. Een beschrijving van een proces, deels uit haar dagboek, een proces van twintig jaar dat waarschijnlijk nooit helemaal zal eindigen zonder angsten. Een zeer goede beschrijving zowel van haar eigen beleving alsook van wat al de therapie en de medicijnen beoogden en uiteindelijk betekenden. Haar verhaal heeft ze aangevuld met stukjes van enkele bekende Nederlanders, van wie de verhalen vergelijkbaar zijn. Een gemakkelijk leesbaar boek, zeer geschikt voor mensen die worstelen met angststoornis in enigerlei vorm en hulp zoeken neigen uit te stellen. Ook interessant voor hulpverleners.
Autist
Ferrian Jonker. Gelukkig ben ik gewoon autist (2016)
Een inspirerend, met humor geschreven boek! De 84-jarige autist Ferrian Jonker schreef het samen met een vriend die ook tekende voor de proloog. De gangbare taal spreekt aan en de cartoons zijn geestig en treffend. Jonker beschrijft als senior zijn leven als autist. Vaak beseffen senioren niet dat ze autist zijn, want de diagnose bestaat pas kort. Jonker weet altijd al dat hij ‘anders’ is, maar hij weet niet waarom. Tot hij enige tijd geleden per toeval ontdekte dat hij autist is. Open schetst Jonker de invloed die autisme had op zijn schooltijd, werk en (gelukkige) huwelijk. Hoe hoogbegaafdheid, talenten en eigenschappen hem opslokten, hoe moeilijk hij communiceren en contact leggen vond en hoe hij gepest en niet geaccepteerd werd omdat hij anders was. En dus word je zonder sociaal leven eenzaam. Het verhaal biedt de lezer waardevolle informatie over autisme en hoe je ermee om kunt gaan. Jonker geeft steeds aan dat niet-autisten de eenzaamheid kunnen doorbreken. Hoe? Gewoon, door acceptatie, begrip en respect. Een echte aanrader voor iedereen die meer wil weten over autist-zijn!
Gamer
Jelmer Soes. Lichaam van licht (2017)
Jonas (17, ik-figuur) vertelt met terugwerkende kracht over het jaar dat hij als student in Utrecht op kamers gaat wonen en verslaafd raakt aan het spel The Rift: een massively multiplayer online role-playing game. In het begin is het vooral leuk tijdverdrijf samen met zijn beste vriend Björn, maar Jonas wordt er steeds beter in. Om zijn rankings te halen moet hij ook steeds meer uren in het spel steken. Zijn studiepunten en sociale leven beginnen eronder te lijden. Boek uit de Slash-reeks, waarbij een bekende jeugdboekenschrijver het waargebeurde verhaal van een bijzondere jongere opschrijft. In dit geval is hoofdpersoon Jonas gefingeerd, legt de Nederlandse schrijver uit in een nawoord, omdat de echte gamers die hij benaderde na verloop van tijd niet meer van zich lieten horen. De fictieve game The Rift komt authentiek over en Jonas’ eenzaamheid, schaamte en zelfhaat worden in een toegankelijke en beeldende schrijfstijl invoelbaar gemaakt. Toch jammer dat vooral de stereotiep negatieve opvatting van gamen centraal staat, waarbij vriendschap alleen offline lijkt te kunnen ontstaan. Vanaf ca. 15 jaar.
Ex-gedetineerde
Hugo Bergveen. Bajes voor beginners (2014)
De gevangenis van binnenuit, dat is het onderwerp van dit boek. De auteur spreekt als ex-gevangene uit eigen ervaring en heeft zich ten doel gesteld om de buitenwereld een realistisch beeld te schetsen van de gevangenschap in al zijn aspecten. In korte, soms Carmiggelt-achtige, stukjes worden de gebeurtenissen en belevenissen van de schrijver binnen de vier gevangenismuren op rake en tegelijk terughoudende wijze neergezet. Aan de orde komen onder andere de omgang met de andere gedetineerden en hun specifieke eigenaardigheden, het belang van (familie)bezoek, de transporten van de ene gevanenis naar de andere, de rol van de bewaarders, de voeding, de medische verzorging, de geestelijke bijstand. Een kort overzicht van de gebruikte afkortingen besluit deze publicatie. Met enkele zwart-witfoto’s; kleine druk.
Jehova’s getuige
Ian McEwan. De kinderwet (2014)
De 59-jarige familierechter Fiona Maye krijgt te maken met een huwelijkscrisis als haar man nog een keer de passie van een nieuwe verhouding wil ervaren. Ze verdringt een en ander omdat haar aandacht gevraagd wordt door een bijzondere zaak: de bijna meerderjarige Adam Henry en zijn ouders, Jehova’s getuigen, weigeren een noodzakelijke, levensreddende bloedtransfusie voor de aan leukemie lijdende Adam. Fiona’s uitspraak komt tot stand na een bezoek aan de jongen in het ziekenhuis – waar ze elkaar vinden in een uitvoering op muziek van een gedicht van Yeats – en heeft grote gevolgen. Scherpzinnig en genuanceerd analyseert McEwan (1948) in prachtig proza de huwelijkscrisis, de tegenstellingen in het proces en Fiona’s door deze zaak aangewakkerde verdriet om wat ze gemist heeft in het leven. Tegenover ratio en religie plaatst hij, niet voor het eerst, een geloof in de kracht van de kunst, met name klassieke muziek. Twee cruciale scènes balanceren op de grens van het geloofwaardige, maar de lezer accepteert ze binnen het kader van deze roman. Mooie roman, zeer geschikt voor leesclubs. Normale druk.
Laaggeletterde
Sapphire. Precious (2009)
Indringend debuut over het leven van een 16-jarig analfabeet meisje, Precious, dat opgroeit in New York. Ze probeert haar leven bijeen te rapen nu ze voor de tweede keer zwanger is van haar vader. Haar leven is geen pretje, want haar moeder mishandelt Precious geestelijk en lichamelijk. Wanneer ze van school gestuurd wordt, aanvaardt Precious geen hulp. Een van haar docenten heeft in de gaten dat er veel dingen fout lopen en geeft Precious het adres van een school. Precious besluit er heen te gaan en vanaf dan verandert haar leven aanzienlijk. Stapje voor stapje leert ze lezen en schrijven bij Miz Rain, samen met andere leerlingen die aan hun lot willen ontsnappen. Het taalgebruik in het boek is bijzonder; het is een reflectie van de taal die Precious zelf bezigt. Daardoor staat er bijvoorbeeld ‘ik zit in me kamer’ in plaats van ‘ik zit in mijn kamer’. Dit maakt het verhaal extra rauw, omdat je de ontwikkeling terug ziet in het taalgebruik. In het slothoofdstuk worden de ‘levensverhalen’ van de andere leerlingen gepresenteerd. Deze vertaling verscheen in 1996 als ‘Drift’. Filmeditie met still uit de recente film (met Gabourey Sidibe, Mariah Carey, Mo’Nique, Paula Patton en Lenny Kravitz) als voorplat. Paperback; kleine, maar ruim gezette druk. Filmeditie. Onlangs verfilmd.
Slachtoffer van een loverboy
Simone Grimberg. Niemand die me ziet (2016)
Als de 23-jarige beginnende politieagente Inge door de bossen fietst, vindt ze een pasgeboren baby. Ze probeert het kind te redden en brengt het naar een ziekenhuis. Hierdoor komt ze in aanraking met de ervaren rechercheur Liesbeth. Dat klikt en bij de eerstvolgende zedenzaak mag Inge haar assisteren. Dat is de verdwijning van Sofie Vrolijk, zestien jaar oud. Elk spoor ontbreekt. Inge volgt haar gevoel, Liesbeth de feiten. Ze komen erachter dat er sprake is van een loverboy. En klopt het gevoel van Inge dat Sofie zwanger is? En wat is de rol van Sofies broer Bram? Geïnspireerd op waargebeurde gebeurtenissen bij politie Gelderland-Midden, maar voor het merendeel fictie. Thrillerdebuut, bestaande uit elf hoofdstukken, sommige met datum erboven, andere met namen of situaties. Wisselend perspectief. Goede karakterbeschrijvingen. Spannende, filmische en vlotte schrijfstijl. Bevat enkele losse eindjes, maar redelijk geloofwaardig. Vrij kleine druk.
Niet Aangeboren Hersenletsel
Petra Boolman. Best wel heavy : verhalen over mensen met niet-zichtbaar NAH (niet aangeboren hersenletsel) (2012)
De auteur, die als ervaringsdeskundige een boek schreef over haar hersenschudding (‘In (slow)motion’, 2008), verzamelde nu de verhalen van anderen. De elf hoofdstukken gaan over mensen die niet-aangeboren en niet-zichtbaar hersenletsel hebben. In elk hoofdstuk komt een duo aan het woord. Het is de patiënt die zijn of haar verhaal naar voren brengt en een tweede persoon zoals een partner, een ouder of kind, een vriend(in), een bekende, een hulpverlener et cetera. De twee verhalen zijn complementair, maar op een aantal punten ook tegenstrijdig door een verschillende perceptie van de feiten. Het boek is bedoeld om lotgenoten van patiënten met niet-aangeboren en niet-zichtbaar hersenletsel te informeren over problemen in het gezin, met een partner, op school en op de werkvloer. Juist vanwege de dubbele invalshoek is het gemakkelijk leesbare boek geslaagd in zijn opzet.
Actieve oudere
# – De beste jaren komen nu! (2016)
De Nederlander wordt steeds ouder, maar voelt zich steeds minder snel oud. Hoe blijft de mens langer gezond, gelukkig en welvarend? Wat moet men weten en begrijpen over werk, liefde, verlies en passende levensdoelen? Het tienjarige Zin Magazine onderzoekt dat al ruim tien jaar en dit fraai geïllustreerde boek geeft de antwoorden die in die tijd in het tijdschrift aan de orde zijn geweest. Het gaat in op de meest uiteenlopende onderwerpen, onder meer aan de hand van interviews met bekende personen. Zo gaat het over het omarmen van imperfectie, van werk veranderen na je veertigste, vijftigste en van leren kijken naar kunst tot moedig omgaan met de dood. De liefde, ons wereldbeeld, het belang en het fijne van bewegen komen aan bod, wijzer worden en de oude dag. Informatief en inspirerend boek. Als je het in reclametaal zou willen zeggen: een boek om zin van te krijgen om lekker door te leven.
Barbara van Beukering. Kruip nooit achter een geranium : een persoonlijke zoektocht naar een lang en gelukkig leven (2018)
Zelf is ze de vijftig net gepasseerd en bouwde bezinningstijd in. Het leidde tot dit boek van een journaliste, ex-hoofdredactrice van het Parool. Veertien actieve, assertieve 65-plusvrouwen overtuigden haar ervan dat de generatiekloof achterhaald is. Blijf vooral bezig, begin nieuwe dingen, investeer in relaties en vrienden, zorg goed voor je lichaam. Enne… een wijntje op zijn tijd, dat hoort erbij. Het boek is ingedeeld naar onderwerp. Een greep eruit: relaties, gezin, werk, roken, voeding en seks. De auteur vertelt over haar leven: haar plaats in het gezin, hoe haar grootouders en ouders leefden, hoe zij is opgevoed. Anekdotes en raadgevingen van onder meer Hedy d’Ancona, Nelleke Noordervliet, Gerdi Verbeet en Olga Zuiderhoek vullen dit aan. Deze vorm maakt het boek soms wat fragmentarisch door het grote aantal geïnterviewden, die overigens wat betreft visie en levensstijl niet significant verschillen. Goed geschreven en vaak grappig. De zelfspot is verfrissend. De titel is niet zo goed gekozen: de tegenstelling die dit suggereert, speelt geen rol en het klinkt nogal oubollig, al is ‘zitten’ hier ‘kruipen’ geworden. Bekende Nederlanders als rolmodel, dat doet het altijd goed. Het onderwerp is actueel en urgent: het beeld van de ouder wordende vrouw wordt grondig bijgesteld.
Post Traumatische Stress Stoornis
Roanne van Voorst. Lief van je : roman (2018)
De circa twintigjarige Rêve Chaulk kan zich na de dood van haar achttienjarige broer Justin niet concentreren op haar studie literatuurwetenschap. Ze gaat niet meer naar haar colleges en zwerft doelloos rond, terwijl ze haar ouders in de waan laat dat ze haar colleges volgt. Om aan de werkelijkheid te ontsnappen, gebruikt ze drugs. Als haar ouders erachter komen dat ze haar studiejaar niet zal halen, neemt Rêve een besluit: ze gaat vrijwillig het leger in. Wanneer ze echter terug wordt gestuurd uit Syrië met een gebroken pols, loopt het helemaal uit de hand. Het verhaal bestaat uit drie verschillende delen, met stukken in de tegenwoordige tijd en flashbacks van Rêve. Daarnaast is er een verantwoording van de schrijfster. Ontroerende en meeslepende roman over familie, soldaten en posttraumatische stressstoornis. Rêve is een zeer geloofwaardig en menselijk personage. Geschreven in een vlotte stijl. Tweede roman en zesde verhaal van de antropologe en schrijfster (1983). Haar debuutroman, ‘De verhuizing’*, werd goed ontvangen. Actueel thema, over azc’s en Syrië.
Faruk Sehic. Zachtjes stroomt de Una (2017)
Dit boek bevat de boeiende semi-autobiografische herinneringen van een innerlijk verscheurde Bosnische oorlogsveteraan en dichter (1970). Maar het is niet de oorlog die hier voorop staat, hoewel sommige korte hoofdstukken gruwelijke passages bevatten van de Joegoslavië-oorlog (hij was daar luitenant in het leger van Bosnië-Herzegovina) en hij na de oorlog aan PTSS lijdt. Het is een kroniek vol melancholie, met als hoofdthema het uit het paradijs verdreven worden. Dat was zijn jeugd midden jaren tachtig in de natuur van zijn geboortestad in het noorden van Bosnië, met als belangrijkste inspiratiebron de rivier de Una (titel) en zijn zijtakken, heuvels en de stad. Als jongen hield hij van de rivier en ging daar jarenlang obsessief vissen. Zijn indringende beschrijvingen van flora en fauna monden vaak uit in dromen, fantasieën en mythologieën, waarin fantasiewezens optreden (in de oorlog in de vorm van een Verlosser die hem behoedt voor onheil). Met schitterende illustraties van Nina Knežević. Dit anti-oorlogsboek, romandebuut van de auteur, werk bekroond met de European Union Prize for Literature 2013.
Gebukt onder schulden
Co Eppink. Bijten op een houtje (2017)
‘De aanvraag om in aanmerking te komen voor schuldsanering voelde pijnlijk aan. Dat gevoel zou erger zijn geweest als ik er niet over geschreven zou hebben.’ Aldus de motivatie van de auteur tot het schrijven van dit boek. Hij beschrijft hoe hij met een goede baan toch in de schulden raakte en de lange weg die hij vervolgens moest afleggen voordat hij weer schuldenvrij was, door te volharden in een moeizaam doorlopen schuldsaneringstraject, met daarin een aaneenschakeling van allerlei slordigheden, miscommunicatie, bureaucratie en dergelijke rondom de uitvoering van de WSNP. Door middel van feiten, anekdotes en zijn persoonlijke beleving illustreert hij een en ander op zeer kritische wijze. Daarnaast is er veel ruimte voor zelfreflectie, oorzaken van zijn schulden, voorkomen, oplossen, de beproevingen van het schuldsaneringsproces en dergelijke. Het resultaat laat zich bijna lezen als een roman: een bijzonder levensverhaal van een ‘gewone’ man en hoe die in de schulden raakt, maar ook over het (niet) functioneren van de schuldhulpverlening in Nederland.
Transgender
Sara Taylor. De Laura’s (2017)
Alex kijkt op middelbare leeftijd terug hoe hij/zij 13 was en dacht getuige te zijn van de zoveelste ruzie van zijn/haar ouders, maar deze keer liep het anders, want Ma pakte haar spullen en vertrok met Alex in de auto. Ze reizen twee jaar door de VS, waarbij Ma steeds baantjes in de horeca heeft en ze een paar maanden blijven zodat Alex naar school kan. Dan trekken ze weer verder en vertelt Ma over haar leven als kind van een Siciliaanse arbeider die naar de VS emigreerde, haar moeilijke start daar. Omdat haar vader steeds in problemen kwam, waren ze vaak op de vlucht en zat Ma veel in tehuizen. Ze vertelt over de vijf meisjes die Laura heten en belangrijk voor haar waren. Hun reis eindigt bij de vijfde Laura. De in de VS geboren, al lang in Engeland wonende auteur (1988) debuteerde met de enthousiast besproken roman ‘De kust’* die op de shortlist van de Guardian First Book Award stond. Haar goed besproken, zeer originele tweede beschrijft indringend en boeiend de reis van moeder en transgender kind, vooral de groeiende band en het begrip voor elkaar. Erg goede sfeertekening van de VS.
Volkszanger
Joep Van Muylder. Smartlap (2008)
Chiel, ruimschoots volwassen en alweer een beetje op zijn retour, laat zich inhuren door een kroegmaat om als chauffeur te fungeren voor Ray Lorca, een Vlaamse volkszanger uit het B-circuit. In deze hoedanigheid komt Chiel in allerlei onverkwikkelijke situaties terecht, al dan niet “On The Road”. Ondertussen raakt hij meer en meer onder de indruk van Lorca’s ìets te jonge doch zeer wereldwijze dochter Dina. Satire op het smartlappenimperium zoals zich dat bij onze zuiderburen (en niet alleen daar!) manifesteert: men kan denken aan rolmodellen als Eddy Wally, Helmut Lotti of Will Tura. Elk hoofstuk begint met een citaat uit een al dan niet obscuur Vlaams levenslied. Debuutroman van Van Muylder (1958) die nogal wat ervaring heeft met deze branche. De humor wordt net niet te grof en er is zeker zelfspot, licht “Brusselmansiaans” van stijl. Normale druk.
Langdurig werkloze
Anton Valens. Het boek Ont : roman (2012)
Speelde de novelle ‘Vis’ (2009) op een schip, deze roman situeert de auteur (1964) midden in de stad Groningen. Weer een mannenwereldje, nu dat van de zelfhulpgroep Man&Post, opgericht door hoofdpersoon Isebrand Schut, voor mannen die hun post niet durven openmaken… Een van de deelnemers is Cor Meckering, als snelle zakenman in zijn gele Mercedes in alles de tegenpool van de schuwe, werkloze Isebrand. Samen werken ze aan ‘Het boek Ont’, dat een ‘antiboek’ moet worden. Anti in de zin van tegen, anders, verandering. Het is de tijd van de overgang van gulden naar euro (2002); Isebrand heeft een bijbaantje ónder de Grote Markt; de etymologie krijgt een aparte invulling met reeksen als moeder-modder-moer-voer-vloer-boer-oer-hoer-roer; enz. Valens creëert een doolhof waarin de lezer af en toe in een lachspiegel kijkt. Dat is aanvankelijk hilarisch, maar het verhaal is met zestig hoofdstukjes te fragmentarisch en ontspoort waar de extreme punkrocker G.G. Allin binnenkomt. Dan wordt het echt ont-kont-stront. ‘Jezus Christus die zijn eigen grote boodschap opeet?’ (p. 327). Anti – dat wel. Normale druk
Afra Beemsterboer. Open slot (2017)
Addy van der Hoeven kreeg als zestienjarig meisje een bijbaantje aangeboden in de moestuin van een landgoed in het dorp. Nu is het dertig jaar later, ze heeft al jaren een volkstuintje en de tuin naast haar komt in handen van Luc, een gepensioneerde psychotherapeut met weinig verstand van tuinieren. Addy kan haar hele levensverhaal aan hem kwijt. Dit doet ze uitvoerig: dat ze twee zoons heeft en al jong weduwe werd. Maar ook waar ze gewerkt heeft en hoe en ze na slechts een half jaar haar baan kwijt raakte als receptioniste in het gerenoveerde landhuis waar haar liefde voor tuinieren begon. Luc weet hieruit tal van karaktereigenschappen van Addy, haar overleden man, ex-collega’s enzovoort te destilleren. Zo komt ze tot het besef dat er nog al wat mankeert aan de manier waarop zij reageert op alles wat haar overkomt. Het taalgebruik is makkelijk, maar niet altijd fraai, soms worden uitdrukkingen verkeerd gebruikt. (een ‘dooddoener’ wordt een ‘doekje voor het bloeden’ genoemd). De schrijfster (1961) uit Noord-Holland heeft sinds 1990 meer dan tien romans en daarnaast korte verhalen geschreven.
Citaat 533 (dinsdag 22 mei 2018)
Homepage Citaten 2018
