Luistercafé Noordkade #25 Franz Schubert

Vrijdag 3 mei 2019 werd tijdens de 25e editie van Luistercafé Noordkade eer betoond aan Franz Schubert. Bijzonder, want het was de eerste keer dat klassieke muziek centraal stond.

De aanleiding voor deze muzikale avond was een opmerking van Jan Willems, die aan een eerdere Luistercafé-editie had meegedaan (Bob Dylan). Hij vertelde dat hij gecharmeerd was van een cd van Hannes Wader An dich hab’ ich gedacht. Hij vertolkt op die in 1997 verschenen plaat liederen van Franz Schubert; en begeleidt zichzelf daarop op gitaar. Opmerkelijk. Zelden worden liederen van Schubert met een gitaar uitgevoerd; bijna altijd is het een piano. Hij vertelde tijdens dat gesprek in de bibliotheek van Veghel dat hij bezig was die versies te gaan instuderen. Op dat moment besloten we op een nader af te spreken moment een Schubert-avond op de Noordkade te gaan houden.

Franz Schubert kan – in mijn ogen – voor liefhebbers van populaire muziek een ‘brugje’ zijn naar ‘dé’ klassieke muziek. Kurt Weill is ook zo’n scharnier-componist. Philip Glass voldoet ook aan dat criterium.

Vele maanden later was het zover én had Jan Willems zes andere muzikanten uitgenodigd om samen met hem verschillende Schubert-Lieder ten gehore te brengen. Een van hen heet toevallig ook Jan Willems, en bespeelde deze avond de accordeon. Nog opmerkelijker! Schubert-liederen die vergezeld worden van accordeonklanken. Verder deden deze avond twee zangers mee, een pianiste, een klarinetspeler, gitarist en mandoline-speler. Onder die muzikanten waren drie personen die tot ‘dé’ Mathijsen-clan behoren. Dat zijn nakomelingen van een muzikale familie uit Schijndel, dé Mathijssens. Begin dit jaar verscheen over deze familie – en vooral vier muzikale broers en zussen – een roman: De moederbanden van René den Ouden. Vorig jaar deed Fred Mathijsen aan een andere editie van Luistercafé Noordkade mee; toen ging het over Carlos Gardel en de tango.

Artikel: Muziek zit de Mathijsens, ‘De Zangers’ uit Schijndel, in het bloed (BD, februari 2019)

Het mini-college werd deze avond verzorgd door Gerard op het Veld, die vaker inleidingen over klassieke muziek verzorgt. Hij vertelde in een klein halfuur wie Schubert is, wat zijn belangrijkste werken zijn en de zogenaamde Schubertiades. Bijeenkomsten waarop Schubert samen met bevriende muzikanten eigen en andermans werk ten gehoor bracht. Op onze eigen manier was deze lustrum-editie van Luistercafé Noordkade ook een Schubertiade. Een avond waarop – nogmaals – veel min of meer bekende Lieder van Schubert anders dan ‘normaal’ werden uitgevoerd. Af en toe was er de traditionele piano-begeleiding, maar vaker stonden gitaar, mandoline of klarinet centraal. Ook werden sommige Lieder als instrumentals uitgevoerd. Ook ontbraken de stijve pakken die Schubert-vertolkers in concertzalen normaal zijn.

De belangstelling voor deze avond was goed. Ik schat dat er circa honderd bezoekers waren.

Gespeeld werden: Der Musensohn, Der Neugierige, Der Leiermann, Die Forelle, Das Wandern, Gute Nacht, Ave Maria, Des Müllers Blumen, Ständchen, Adieu, Momento Musicaux, no. 3, Zingara, Im Abendrot, Nacht Und Träume, Am Meer en An Die Musik.

Solo liederen en Lieder uit zijn drie cycli: die schöne Mülllerin, Winterreise & Schwanengesang.

De muzikanten waren Jan Willems (gitaar), Gijs Schoenmakers (zang), Fred Mathijsen (zang), Frans Schoenmakers (piano, klarinet), Tatjana Solosjenko (piano), Jan Willems (accordeon) en Harry van Lunenburg (mandoline).

Het was een unieke avond, te meer daar het een eenmalig optreden was van de zeven muzikanten. Samengekomen voor dit ene project, deze ene avond; sorry: Schubertiade.

Franz Schubert in de collectie van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken
Momenteel krijgt u als u op achternaam in de (web)catalogus zoekt ruim 160 treffers. Verwijzingen naar cd’s. Daarvan maken er ruim twintig deel uit van de zogenaamde Hyperion Schubert edition, het levenswerk van de Engelse pianist Graham Johnson om met verschillende zangers en zangeressen alle Lieder van Schubert op te nemen. Deze reeks is inmiddels klaar en omvat 37 cd’s; daarvan zijn er ruim in twintig de collectie opgenomen. Ook zitten er acht versies van zijn beroemdste cyclus (Winterreise) in de collectie. Van Winterreise zijn tientallen versies beschikbaar; die bijna allemaal via muziekweb geleend kunnen worden.

Een bijzonder boek is geschreven door Schubert-zanger/vertolker Ian Bostridge. In 2016 verscheen zijn studie over Winterreise: Schuberts Winterreise : een meesterwerk ontleed. Recent verscheen een nieuwe biografie, van Yves Knockaert: Schubert : de biografie.

Homepage Luistercafé Noordkade

(dinsdag 28 mei 2019) dank Jan Willems