In januari 2016 maakte ik deze literatuurlijst. In Boeken over onze snel veranderende wereld kunt u lezen over de aanleiding daarvoor.
Vijentwintig thema’s
Creativiteit – Cultuurkritiek – Democratie – Digitale zaken – Dilemma’s – Easycratische bibliotheek – Economie – Filosofie – Een ander frame – Geld – Geschiedenis – Hersenen – Logisch denken – Management – Media – Milieu – Neoliberalisme – Ongelijkheid – Optimisme – Opvoeding & onderwijs – Pamfletten – Romans – Sociale dieren – Techniek & technologie – Tijd & tijdgeest
Thema 1. Creativiteit
“It’s far more dangerous to fly too low than too high, because it feels safe to fly low. We settle for low expectations and small dreams and guarantee ourselves less than we are capable of. By flying too low, we shortchange not only ourselves but also those who depend on us or might benefit from our work. We’re so obsessed about the risk of shining brightly that we’ve traded in everything that matters to avoid it.”(uit: The Icarus deception, p. 12)
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Malcolm Gladwell | Uitblinkers | 2008 | 343 |
| Seth Godin | The Icarus deception | 2012 | 241 |
| Seth Godin | What to do when it’s your turn | 2014 | 160 |
| Frederic Laloux | Reinventing organizations | 2015 | 390 |
| Jonah Lehrer | Imagine | 2012 | 288 |
| Ken Robinson | Creatieve scholen | 2015 | 286 |
| Ken Robinson | Het Element | 2009 | 269 |
| Gerard van Stralen | … En denken! | 2012 | 408 |
| Carolien Vader | Het begint met een idee | 2011 | 179 |
Embracing the fear of freedom, deciding to determine your own path, this is the work of a grownup, of someone who can identify what truly matters. Being a grownup has nothing to do with how old you are – it’s a choice, one that some people never get around to making.
The productive grownup stops for help and contributes instead.
There’s a huge difference between childlike and childish. When we embrace joy and look at the world with fresh eyes, we’re being childlike. When we demand instant gratifications and a guarantee that everything will be okay, we’re only being childish. (uit: Seth Godin. What to
do when it’s your turn, p. 41)
De wereld verandert sneller dan ooit. Onze beste hoop voor de toekomst is de ontwikkeling van een nieuw paradigma van menselijke capaciteit, dat op maat gesneden is voor een nieuw tijdperk van het menselijk bestaan. We moeten meer in gaan zien dat het belangrijk is om menselijk talent te koesteren en beter beseffen dat talent zich in ieder individu anders uitdrukt. We moeten omgevingen scheppen – op onze scholen, werkplekken en in banen – waar ieder persoon wordt geïnspireerd om creatief te groeien. We moeten ervoor zorgen dat iedereen de kans krijgt om te doen wat hij of zij moeten doen, om het Element in zichzelf te ontdekken, op hun eigen manier. (uit: Ken Robinson. Het element, p. 13)
Thema 2. Cultuurkritiek
En misschien wel de allergrootste angst dat we niet de enigen zijn die de greep op ons leven kwijt zijn, omdat de gezagdragers dat ook zijn, aan krachten waar we geen invloed meer op hebben.
In het Westen hebben we een lange periode van stabiliteit gekend en bestond in onze cocon de illusie dat we voor altijd economische vooruitgang zouden kennen. Dat idee ligt nu achter ons. In de afzienbare toekomst moeten we rekening houden met grote economische onzekerheid. We kunnen minder dan op enig ander moment sinds de Tweede Wereldoorlog vertrouwen op onze gezamenlijke doelen, het welzijn van ons milieu en onze persoonlijke vrijheid. We hebben geen idee wat voor soort wereld onze kinderen zullen erven, maar we kunnen onszelf in elk geval niet meer wijsmaken dat die zeker op die van ons zal lijken. (uit: Het land is moe, p. 215-216)
| Han Bekkers | De druppel en de oceaan | 2008 | 382 |
| Désanne van Brederode | Modern dédain | 2006 | 47 |
| Lieven De Cauter | Metamoderniteit voor beginners | 2015 | 224 |
| Trudy Dehue | De depressie-epidemie | 2008 | 322 |
| Klaas van Egmond | Een vorm van beschaving | 2010 | 249 |
| John Gray | Valse dageraad | 2009 | 343 |
| Tony Judt | Het land is moe | 2010 | 238 |
| Ton Lemaire | De val van Prometheus | 2010 | 375 |
| Michael Lewis | Boomerang | 2012 | 237 |
| Frank Mulder | De geluksmachine | 2015 | 175 |
| José Ortega y Gasset | De opstand van de massamens | 2015 | 274 |
| Tobias Reijngoud | Weten is meer dan meten | 2012 | 190 |
| Rob Riemen | Adel van de geest | 2009 | 187 |
| Jan Schuurman Hess | Voettocht naar het hart van het land | 2014 | 304 |
| Peter Sloterdijk | Regels voor het mensenpark | 2000 | 176 |
| Pepijn Vloemans | Survivalgids voor het consumentenparadijs | 2013 | 173 |
| Alan Weisman | De wereld zonder ons | 2007 | 359 |
| Notker Wolf | Waarop wachten wij | 2008 | 272 |
De hyperrealiteit zou je kunnen omschrijven als de showroom van het moderne vooruitgangsproject dat belooft om de mens gelukkig te maken. Ik wil erachter komen hoe deze belofte precies in elkaar zit, en welke mechanismes deze belofte moet vervullen. Ik zal ontdekken dat die mechanismes niet bieden wat ze beloven, maar langzaam juist ondermijnen wat we eigenlijk zochten. Deze gestroomlijnde wereld gaat steeds meer lijken op een machine die we niet meer kunnen bijsturen, die wij niet meer beheersen, maar die ons beheerst en nodig heeft als radertjes die efficiënt moeten draaien. Dat is mijn centrale stelling. (uit: Frank Mulder. De geluksmachine)
Thema 3. Democratie
Vijfentwintig eeuwen oud, maar nog steeds verbluffend qua inzicht. Vrijheid is niet: steeds zelf de macht hebben. Vrijheid is evenmin: je niets hoeven aan te trekken van de macht. Vrijheid is nog minder: je slaafs neerleggen bij macht. Vrijheid is het evenwicht tussen autonomie en loyaliteit, tussen regeren en geregeerd worden. Het is een inzicht dat vandaag, nu de ‘oligarchisering van de democratie’ nog veel heftiger woedt dan toen professor Verdin er vijfentwintig jaar geleden voor waarschuwde, helemaal vergeten lijkt. (uit: Tegen verkiezingen, p. 66-67)
| Daron Acemoglu c.s. | Waarom sommige landen rijk zijn en …. | 2013 | 496 |
| Benjamin R. Barber | Als burgemeesters zouden regeren | 2014 | 480 |
| Hans Boutellier | De improvisatiemaatschappij | 2011 | 191 |
| Rutger Bregman | Gratis geld voor iedereen | 2014 | 260 |
| Rutger Bregman | Waarom vuilnismannen meer verdienen | 2015 | 101 |
| Marc Chavannes | Niemand regeert | 2009 | 261 |
| Paul De Grauwe | De limieten van de markt | 2014 | 236 |
| Thomas Decreus | Een paradijs waait uit de storm | 2013 | 150 |
| Paul Frissen | De fatale staat | 2013 | 294 |
| Joachim Gauck | Laat je niet regeren door angst | 2012 | 63 |
| Wil Heeffer | Hoe lang pikken we het nog? | 2015 | 162 |
| Stéphane Hessel | Doe er iets aan! | 2011 | 84 |
| Stéphane Hessel | Neem het niet! | 2011 | 31 |
| Parag Khanna | De wereld draaiend houden | 2011 | 326 |
| Naomi Klein | No time | 2014 | 607 |
| Thijs Kleinpaste | Nederland als vervlogen droom | 2013 | 239 |
| Albert Jan Kruiter | De dag dat Peter de deur dichttimmerde | 2012 | 171 |
| Roel Kuiper | De terugkeer van het algemeen belang | 2014 | 206 |
| Marcia Luyten | Ziende blind in de sauna | 2008 | 220 |
| Kishore Mahbubani | Naar één wereld | 2013 | 313 |
| Tom-Jan Meeus | Haagse invloeden | 2015 | 240 |
| Dominique Moïsi | De geopolitiek van emotie | 2009 | 256 |
| Frank Mulder | De geluksmachine | 2015 | 175 |
| Sendhill Mullainathan | Schaarste | 2013 | 360 |
| Moisés Naïm | Het einde van macht | 2015 | 399 |
| Martha Nussbaum | Politieke emoties | 2014 | 430 |
| Dani Rodrik | De globaliseringsparadox | 2015 | 375 |
| Willem Schinkel | De nieuwe democratie | 2012 | 367 |
| Wolfgang Streeck | Gekochte tijd | 2015 | 273 |
| Ronald Tinnevelt | Mondiale rechtvaardigheid | 2013 | 256 |
| Yaris Varoufakis | De economie zoals uitgelegd aan | 2015 | 189 |
| Paul Verhaeghe | Autoriteit | 2015 | 272 |
| Paul Verhaeghe | Identiteit | 2012 | 256 |
| Guy Verhofstadt | De ziekte van Europa | 2015 | 368 |
Thema 4. Digitale zaken
Digitale media werken het vermogen tot zelfbeheersing tegen en zorgen daardoor voor stress. Wie zich sterk maakt voor mediagebruik op de kleuter- of de basisschool, moet zich uitvoerig met dit feit bezighouden. En met name dient bewezen te worden dat de vermoede voordelen groter zijn dan de beslist aanwezige nadelen. Dat bewijs hebben mensen die computergebruik met name in de kleuterklas propageren tot nu toe niet geleverd.
Computerondersteunde geheugentraining heeft in zoverre effect dat je door schietgames een aandacht stoornis eigen kunt maken. Het algemene mentale prestatievermogen wordt niet beter, hoewel dit graag en vaak door aanbieders van dit soort programma’s wordt beweerd. Daar komt bij dat we nog geen definitieve uitspraken voor de lange termijn kunnen doen over de steeds vaker computer- en internetgebaseerde werkzaamheden en vrijetijdsbesteding. (uit: Digitale dementie, p. 245)
| # | Hoe verandert internet je manier van … | 2011 | 413 |
| Chris Anderson | Free | 2009 | 318 |
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Petra de Boevere | Durf te doen | 2013 | 222 |
| Erik Brynjolfsson | Het tweede machinetijdperk | 2014 | 304 |
| Nicholas Carr | De glazen kooi | 2014 | 334 |
| Matthew B. Crawford | De wereld buiten je hoofd | 2015 | 384 |
| Koen Damhuis | De virtuele spiegel | 2012 | 163 |
| Nir Eyal | Hooked | 2015 | 154 |
| Marcel Heerink | Zolang je robot maar van je houdt | 2013 | 100 |
| Andrew Keen | De @-cultuur | 2008 | 256 |
| Andrew Keen | De digitale afgrond | 2012 | 288 |
| Ray Kurzweil | Het bouwen van een brein | 2013 | 320 |
| Jaron Lanier | Nee, je bent geen gadget | 2010 | 271 |
| Viktor Mayer-Schönberger | De big data revolutie | 2013 | 303 |
| Bennie Mols | Turings tango | 2012 | 222 |
| Evgeny Morozov | Om de wereld te redden, klik hier | 2014 | 447 |
| Alex Pentland | Sociale big data | 2014 | 328 |
| Larry D. Rosen | Identity | 2013 | 288 |
| Hans Schnitzler | Het digitale proletariaat | 2015 | 175 |
| Manfred Spitzer | Digitale dementie | 2013 | 288 |
Met andere woorden: de verveling is ondergronds gegaan. Ze is zo diep en tegelijk zo alledaags geworden dat we haar nauwelijks nog herkennen. In plaats van een doorleefde ervaring, die ons confronteert met de onmogelijkheid de tijd weg te denken, zou het nu eerder ‘een onophoudelijk geeuwen zijn dat ons bevangt’. De schermwereld dompelt de schermmens onder in een onontkoombare, tijdloze en continue stroom opinies, beelden en aanmoedigingen tot consumptie en communicatie. Verstrooiing is als het ware een sedimentaire levenservaring geworden; ze jaagt de verstrooide voort van gruwelbeeld naar fotofuck, van brekend nieuws naar nieuwsanalyse, van internetfittie naar vriendschapsverzoek en longread naar twitterfeed. (uit: Hans Schnitzler. Het digitale proletariaat, p. 36)
Thema 5. Dilemma’s
Laten we ons dus eens voorstellen dat iedereen genoeg heeft om ene goed leven te leiden. Wat is het goede leven? Wat is het niet? En welke veranderingen in onze ethische opvattingen en ons economisch systeem zijn nodig om tot dat goede leven te komen? Die vragen worden maar zelden gesteld, omdat ze niet keurig binnen de disciplinaire kaders vallen waarin het intellectuele leven vandaag de dag is opgedeeld. (uit: Hoeveel is genoeg?, p. 17)
| # | Hoe waardeer je een maatschappelijk … | 2015 | 108 |
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Trudy Dehue | Betere mensen | 2014 | 352 |
| Dave Eggers | De cirkel | 2013 | 445 |
| Lone Frank | Mijn supergenen | 2011 | 334 |
| Al Gore | Onze toekomst | 2013 | 496 |
| Femke Halsema | Geluk! | 2008 | 160 |
| Arnold Heertje | Echte economie | 2006 | 149 |
| Bas Heijne | Kleine filosofie van de volmaakte mens | 2015 | 300 |
| Kevin Kelly | De wil van technologie | 2012 | 463 |
| Jesse Klaver | De mythe van het economisme | 2015 | 176 |
| Albert Jan Kruiter | De dag dat Peter de deur dichttimmerde | 2012 | 171 |
| Ray Kurzweil | De singulariteit is nabij | 2011 | 768 |
| Jaron Lanier | Nee, je bent geen gadget | 2010 | 271 |
| Jos de Mul | Kunstmatig van nature | 2014 | 206 |
| Klaas Mulder | Pakkenproletariaat | 2014 | 234 |
| Henny van der Pluijm | Rechten en plichten van robots | 2013 | 250 |
| Dani Rodrik | De globaliseringsparadox | 2015 | 375 |
| Jan Rotmans | Verandering van tijdperk | 2014 | 180 |
| Michael J. Sandel | Niet alles is te koop | 2012 | 288 |
| Michael J. Sandel | Pleidooi tegen volmaaktheid | 2012 | 115 |
| Willem Schinkel | De nieuwe democratie | 2012 | 367 |
| Birte Schohaus | De wereld aan je voeten | 2013 | 159 |
| Robert & Edward Skidelsky | Hoeveel is genoeg? | 2013 | 320 |
| Henk van Tuinen | Ons land kan menselijker | 2013 | 174 |
| Peter-Paul Verbeek | De grens van de mens | 2011 | 144 |
| Peter-Paul Verbeek | Op de vleugels van Icarus | 2014 | 189 |
| Pepijn Vloemans | Survivalgids voor het consumentenparadijs | 2013 | 173 |
| Joris Voorhoeve | Negen plagen tegelijk | 2011 | 367 |
| Peter Westbroek | De ontdekking van de aarde | 2012 | 302 |
Thema 6. Easycratische bibliotheek
Het zit in de mens om zijn verworvenheden te verdedigen. Zelfs een fietsendief beschouwt een gestolen fiets al binnen een halve dag als een verworvenheid en zal heel boos worden als vervolgens iemand anders ‘zijn’ fiets pikt. Wanneer mensen niet alleen verworvenheden hebben, maar ook de macht en de mogelijkheden om deze verworvenheden te verdedigen, zullen ze dat niet nalaten. Dat klinkt wat cynisch, maar misschien is het eerder naïef om het tegendeel te verwachten. De geschiedenis leert ook niet anders dan dat dit een vast terugkerend patroon is. Veel oorlogen gaan over landjepik. De oorspronkelijke eigenaar wil zijn land terug, maar de nieuwe eigenaar wil het niet teruggeven. Binnen organisaties is dat niet anders. (uit: Nooit af [permanent beta], p. 185)
| Chris Anderson | Free | 2009 | 318 |
| Chris Anderson | Makers | 2013 | 272 |
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Petra de Boevere | Durf te doen | 2013 | 222 |
| Ori Brafman | De zeester en de spin | 2010 | 240 |
| Nick Davies | Gebakken lucht | 2010 | 494 |
| Anna Dijkman | Psychologeld | 2011 | 175 |
| Malcolm Gladwell | Het omslagpunt | 2001 | 240 |
| Seth Godin | Tribes | 2009 | 157 |
| Ronald van den Hoff | Society 3.0 | 2011 | 452 |
| Salim Ismail | Exponentiële organisaties | 2014 | 352 |
| Viktor Mayer-Schönberger | De big data revolutie | 2013 | 303 |
| Wim de Ridder | De strategische revolutie | 2012 | 239 |
| Tim Sanders | Managen met liefde | 2002 | 236 |
Het samengaan van lagere kosten en hogere maatschappelijke opbrengsten sterkt de verwachting dat er in de komende tijd veel innovaties op de markt zullen komen. Het zijn vooral de consumenten die aandringen op nieuwe producten die beter aan hun wensen voldoen. Zij zullen er bij politiek, overheid, belangenorganisaties en wetenschappelijke instellingen op aandringen tempo te maken met deze vernieuwingen. Nu steeds meer mensen goed geïnformeerd en sterk betrokken zijn, eisen zij dat zij worden gehoord. Veel gevestigde instellingen zullen voortdurend klagen over de toenemende invloed van de vele stuurlui die aan de wal staan. Maar het meest succesvol zullen die organisaties zijn die deze stuurlui niet langer aan wal laten staan maar – al dan niet met tegenzin – aan boord laten komen om hen het roer in handen te geven. Dat is de strategische revolutie, het
centrale thema van dit boek. (uit: Wim de Ridder. De strategische revolutie)
Thema 7. Economie
Het zal buitengewoon moeilijk zijn om toekomstige catastrofes te voorkomen. Misschien is het zelfs al te laat (ik ben wel iets optimistischer dan Albert Camus met zijn Sisyphus-interpretatie, die inderdaad volstrekt uitzichtloos is). Er is een uiterst kleine kans dat we de neergang kunnen voorkomen door een reformistisch beleid te voeren zoals ik eerder heb uitgestippeld. Maar zelfs als dat niet lukt, hebben we geen andere keuze dan, zoals Sisyphus deed, elke dag opnieuw te beginnen. Het is de enige manier om zin te geven aan het bestaan.
Als we niet tot actie overgaan, zullen onze kleinkinderen ons niet vergeven dat we niets ondernomen hebben om hen te redden. Dat op zich is voldoende motivering om te blijven doorgaan. (uit: De limieten van de markt, p. 232)
| Ha-Joon Chang | 23 dingen die ze je niet vertellen … | 2010 | 304 |
| Ha-Joon Chang | Economie | 2014 | 384 |
| Paul De Grauwe | De limieten van de markt | 2014 | 236 |
| Jaap van Duijn | Uit balans | 2015 | 358 |
| Klaas van Egmond | Een vorm van beschaving | 2010 | 249 |
| Martin Ford | De opmars van robots | 2016 | 327 |
| Uri Gneezy | Alles is economie | 2014 | 312 |
| Koen Haegens | De grootste show op aarde | 2015 | 320 |
| Wil Heeffer | Hoe lang pikken we het nog? | 2015 | 162 |
| Arnold Heertje | Echte economie | 2006 | 149 |
| Arnold Heertje | Economie | 2014 | 357 |
| Stéphane Hessel | Neem het niet! | 2011 | 31 |
| Henri Houben | De veertigjarige crisis | 2015 | 365 |
| Tim Jackson | Welvaart zonder groei | 2010 | 258 |
| Arjo Klamer | In hemelsnaam! | 2005 | 175 |
| Richard Layard | Waarom zijn we niet gelukkig? | 2005 | 302 |
| Bernard Maris | Economie is geen wetenschap | 2015 | 125 |
| Frank Mulder | Economie op ramkoers | 2010 | 175 |
| Geert Noels | Econoshock 2.0 | 2013 | 213 |
| Gunter Pauli | Blauwe economie : versie 2.0 | 2017 | 384 |
| Tobias Reijngoud | Weten is meer dan meten | 2012 | 190 |
| Mirjam de Rijk | 51 mythes over goed zou zijn voor de ec. | 2015 | 176 |
| Dani Rodrik | De globaliseringsparadox | 2015 | 375 |
| Tomás Sedlácek | De economie van goed en kwaad | 2012 | 407 |
| Robert & Edward Skidelsky | Hoeveel is genoeg? | 2013 | 320 |
| Yaris Varoufakis | De economie zoals uitgelegd aan | 2015 | 189 |
Thema 8. Filosofie
In het leven is wat niets kost, wat geen inspanning of moeite vergt, misschien ook niets waard. En misschien is dat de enige rechtvaardiging van het hele menselijke lijden en strijden. Het goede en de menselijke gelukzaligheid bereik je niet door de lak op je nagels droog te blazen en te wachten tot ze je als vanzelf in de schoot vallen. Zo kun je wel een eeuwigheid wachten. Zo wachtten ook Estragon en Vladimir op Godot, en hoe vergeefs was dat volstrekte inerte wachten niet? Het goede en het geluk, je moet er zelf naar op zoek, zelf de strijd aangaan met wat je de weg daarheen verspert. Het goede en het geluk zijn niet vanzelfsprekend, ze laten geen passieve heilsverwachting toe, maar vergen een actief veroveren en vechten. Wie daar niet toe bereid is, komt nergens (uit: De verovering van de vrijheid, p. 40-41)
| Hans Achterhuis | De utopie van de vrije markt | 2010 | 319 |
| Jan-Hendrik Bakker | In stilte | 2015 | 239 |
| Floris van den Berg | Filosofie voor een betere wereld | 2009 | 314 |
| Peter Bieri | Hoe willen wij leven? | 2012 | 96 |
| Pascal Bruckner | Gij zult gelukkig zijn! | 2002 | 221 |
| Lieven De Cauter | Metamoderniteit voor beginners | 2015 | 224 |
| Joep Dohmen | Brief aan een middelmatige man | 2010 | 219 |
| Ellen Geerlings | Kiezen of delen | 2015 | 250 |
| Alicja Gescinska | De verovering van de vrijheid | 2011 | 219 |
| Al Gore | De aanval op de redelijkheid | 2007 | 319 |
| Byung-Chul Han | De vermoeide samenleving + 2 andere | 2014 | 166 |
| Bas Heijne | Kleine filosofie van de volmaakte mens | 2015 | 300 |
| Joke Hermsen | Kairos | 2014 | 310 |
| Joke Hermsen | Stil de tijd | 2009 | 272 |
| Marli Huijer | Discipline : overleven in overvloed | 2013 | 204 |
| Guus Kuijer | Hoe word ik gelukkig? | 2009 | 160 |
| Bennie Mols | Turings tango | 2012 | 222 |
| Jos de Mul | Kunstmatig van nature | 2014 | 206 |
| Susan Neiman | Waarom zou je volwassen worden? | 2014 | 218 |
| Martha Nussbaum | Niet voor de winst | 2011 | 214 |
| José Ortega y Gasset | De opstand van de massamens | 2015 | 274 |
| Michael J. Sandel | Niet alles is te koop | 2012 | 288 |
| Michael J. Sandel | Pleidooi tegen volmaaktheid | 2012 | 115 |
| Fernando Savater | Ethiek nu! | 2013 | 158 |
| Robert & Edward Skidelsky | Hoeveel is genoeg? | 2013 | 320 |
| Peter Sloterdijk | Je moet je leven veranderen | 2011 | 510 |
| Paul van Tongeren | Leven is een kunst | 2012 | 253 |
| Peter-Paul Verbeek | Op de vleugels van Icarus | 2014 | 189 |
| Ad Verbrugge | Tijd van onbehagen | 2004 | 285 |
| Jan Verplaetse | Zonder vrije wil | 2011 | 237 |
| Damon Young | Filosoferen in de tuin | 2014 | 224 |
Thema 9. Een ander frame
En zoals in hoofdstuk 5 uitgebreid zal worden uiteengezet, alle technologieën die de iPhone van Jobs zo ‘smart’ maken, zijn door de staat gefinancierd (). Dergelijke radicale investeringen, die extreme onzekerheid met zich meebrachten, kwamen niet tot stand dankzij het bestaan van durfkapitalisme en evenmin van garageknutselaars. Het was de zichtbare hand van de staat waardoor deze innovaties tot stand kwamen. Innovaties die niet zouden hebben plaatsgevonden als we erop hadden moeten wachten tot ‘de markt’ en het bedrijfsleven het alleen hadden gedaan – of als de overheid gewoon aan de zijlijn had gestaan en alleen voor de elementaire randvoorwaarden had gezorgd. (uit: De ondernemende staat, p. 21-22)
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Floris van den Berg | Filosofie voor een betere wereld | 2009 | 314 |
| Rutger Bregman | Gratis geld voor iedereen | 2014 | 260 |
| Paul De Grauwe | De limieten van de markt | 2014 | 236 |
| Thomas Decreus | Een paradijs waait uit de storm | 2013 | 150 |
| Klaas van Egmond | Een vorm van beschaving | 2010 | 249 |
| Jonathan Safran Foer | Dieren eten | 2009 | 335 |
| Lone Frank | De vijfde revolutie | 2010 | 348 |
| Peter Giesen | De weg van de meeste weerstand | 2013 | 96 |
| Paul Gilding | Helden uit noodzaak | 2012 | 293 |
| Koen Haegens | De grootste show op aarde | 2015 | 320 |
| Wil Heeffer | Hoe lang pikken we het nog? | 2015 | 162 |
| Joke Hermsen | Kairos | 2014 | 310 |
| Stéphane Hessel | Neem het niet! | 2011 | 31 |
| Ronald van den Hoff | Society 3.0 | 2011 | 452 |
| Tim Jackson | Welvaart zonder groei | 2010 | 258 |
| Jesse Klaver | De mythe van het economisme | 2015 | 176 |
| Roel Kuiper | De terugkeer van het algemeen belang | 2014 | 206 |
| Frederic Laloux | Reinventing organizations | 2015 | 390 |
| Mariana Mazzucato | De ondernemende staat | 2015 | 319 |
| Klaas Mulder | Pakkenproletariaat | 2014 | 234 |
| Susan Neiman | Waarom zou je volwassen worden? | 2014 | 218 |
| Susanne Piët | Egolutie | 2014 | 191 |
| Wim de Ridder | De ontdekking van de toekomst | 2014 | 298 |
| Jeremy Rifkin | De derde industriële revolutie | 2014 | 384 |
| Jan Rotmans | Verandering van tijdperk | 2014 | 180 |
| Willem Schinkel | De nieuwe democratie | 2012 | 367 |
| Tomás Sedlácek | De economie van goed en kwaad | 2012 | 407 |
| Helen Toxopeus | Een @nder soort geld | 2014 | 290 |
| David Van Reybrouck | Tegen verkiezingen | 2013 | 174 |
| Paul Verhaeghe | Autoriteit | 2015 | 272 |
| Paul Verhaeghe | Identiteit | 2012 | 256 |
| Peter Westbroek | De ontdekking van de aarde | 2012 | 302 |
Thema 10. Geld
Toch bleef die ene zin nog verscheidene dagen in mijn hoofd rondzingen: ‘je moet je schulden toch terugbetalen?’ Dat dit zo’n krachtige uitspraak is, komt doordat het in feite geen economische stelling is, maar een morele stelling. Het terugbetalen van je schulden is toch waar het in het moralisme om gaat? Je geeft mensen wat hun toekomt. je accepteert je verantwoordelijkheden. Je voldoet aan je verplichtingen jegens anderen, net zoals je van hen verwacht dat ze voldoen aan hun verplichtingen jegens jou. Is er een duidelijker voorbeeld van je onttrekken aan je verantwoordelijkheden dan terug te komen op een belofte, of weigeren een schuld te betalen. (uit: Schuld, p. 10)
| # | Geld en duurzaamheid | 2012 | 318 |
| Anna Dijkman | Psychologeld | 2011 | 175 |
| Jaap van Duijn | De schuldenberg | 2011 | 349 |
| David Graeber | Schuld | 2012 | 592 |
| Frederieke Hegger | De geldrevolutie | 2015 | 248 |
| John Lanchester | Kapitaal | 2013 | 511 |
| Michael Lewis | Flitshandel | 2014 | 302 |
| Joris Luyendijk | Dit kan niet waar zijn | 2015 | 240 |
| George Möller | Waardenloos | 2012 | 388 |
| Jan Rotmans | Verandering van tijdperk | 2014 | 180 |
| Jeroen Smit | De prooi | 2008 | 446 |
| Helen Toxopeus | Een @nder soort geld | 2014 | 290 |
| Pepijn Vloemans | Survivalgids voor het consumentenparadijs | 2013 | 173 |
Meer netwerken, nieuwe spelers, crowdfunding. Einde van de banken? Nee, dit betekent niet dat alle banken zomaar uitsterven, maar we zien al wel voortekenen voor een grote verandering.
Honderden miljoenen jonge mensen produceren hun eigen muziek, hun muziekvideo’s, blogs, Wikipedia. Die disruptie gaat ook plaatsvinden bij de financiële sector.
Rifkin is helemaal overtuigd van zijn zaak. Ik begin me ondertussen wel af te vragen of de roze bril niet iets te roze is. Alle macht naar de consument? Hoe zit het dan met de opkomst van grote bedrijven, zoals Twitter, Google, Facebook? Het internet heeft niet alleen gezorgd voor miljoenen blogs, maar juist ook voor de opkomst van hele machtige bedrijven. Die zijn onderdeel van Rifkins beweging. Hij noemt ze: de commons. Ondernemers hebben een netwerk of platform gecreëerd waardoor mensen met elkaar kunnen produceren en delen. Zij zorgen voor de content. De mensen doen het werk binnen een netwerk, een groot bedrijf staat aan het hoofd. Dat die bedrijven veel macht hebben, staat voor hem buiten kijf: ‘We houden van deze bedrijven, maar ze moeten ook gereguleerd worden. Ze lijken steeds meer op publieke goederen, maar vormen ook monopolies.
Toen elektriciteit net opkwam, waren er ook enkele partijen die succesvol werden, want zij hadden wat wij nodig hadden. We hebben ze privaat gehouden, maar zijn ze wel gaan reguleren op transparantie. Dat moeten we bij deze bedrijven ook gaan doen.’ (uit: De geldrevolutie, p. 127)
Thema 11. Geschiedenis
Politici die zich op het ene moment zorgen maken over de uitstoot van broeikasgassen, pleiten op het andere voor een economische ‘groeiagenda’. In de ene zin maken ziekenhuisbestuurders zich druk over stijgende zorguitgaven, in de volgende pochen ze over hun gestegen omzet. Banken doen er alles aan de grootste te worden, om later te kniezen dat ze ‘too big to fail’ zijn. Iedereen met een vinger in de pap, van de Nederlandse regering tot aan de Chinese partijleiding, van het Internationaal Monetair Fonds tot het Milieuprogramma van de Verenigde Naties, zegt: blijf groeien, blijf consumeren. Juist in tijden van crisis.
Groei is de enige zingeving die we nog overhebben, maar wezenlijke vooruitgang kan die groei de rijke wereld niet meer bieden. Het lijkt wel alsof het kopen van spullen die we niet nodig hebben de definiërende activiteit van het moderne bestaan is geworden. Er hangt veel van af: onze gemoedsrust, en die van de wereldeconomie. Zonder het smeermiddel van de groei is een betere wereld nauwelijks meer denkbaar.
Dit is dan ook het moment, meer dan ooit, om ons te bezinnen op de geschiedenis van de vooruitgang. (uit: De geschiedenis van de vooruitgang, p. 9-10)
| Ahmed Aboutaleb | Droom & daad | 2015 | 63 |
| Daron Acemoglu c.s. | Waarom sommige landen rijk zijn en …. | 2013 | 496 |
| Cynthia Barnett | Regen | 2015 | 383 |
| Annegreet van Bergen | Gouden jaren | 2014 | 351 |
| Phillip Blom | Het verdorven genootschap | 2010 | 444 |
| Rutger Bregman | De geschiedenis van de vooruitgang | 2013 | 413 |
| Erik Brynjolfsson | Het tweede machinetijdperk | 2014 | 304 |
| Bill Bryson | Een kleine geschiedenis van bijna alles | 2004 | 511 |
| Martin Ford | De opmars van robots | 2016 | 327 |
| David Graeber | Schuld | 2012 | 592 |
| Stéphane Hessel | Neem het niet! | 2011 | 31 |
| Jonathan Holslag | De kracht van het paradijs | 2014 | 606 |
| Henri Houben | De veertigjarige crisis | 2015 | 365 |
| Kevin Kelly | De wil van technologie | 2012 | 463 |
| Tom Kniesmeijer | De seizoenen van de tijdgeest | 2009 | 236 |
| Marcia Luyten | Het geluk van Limburg | 2015 | 367 |
| Achille Mbembe | Kritiek van de zwarte rede | 2015 | 288 |
| Moisés Naïm | Het einde van macht | 2015 | 399 |
| Thomas Piketty | Kapitaal in de 21e eeuw | 2014 | 813 |
| Steven Pinker | Ons betere ik | 2011 | 1112 |
| Wim de Ridder | De ontdekking van de toekomst | 2014 | 298 |
| Piet de Rooy | Ons stipje op de waereldkaart | 2014 | 414 |
| Maarten van Rossem | Kapitalisme zonder remmen | 2011 | 128 |
| Simon Rozendaal | Alles wordt beter! | 2015 | 192 |
| Eddy Van Tilt | De schaduw van de Verlichting | 2014 | 414 |
| Auke van der Woud | De nieuwe mens | 2015 | 352 |
| Auke van der Woud | Een nieuwe wereld | 2006 | 464 |
| Auke van der Woud | Het lege land | 2007 | 686 |
Thema 12. Hersenen
Het lijdt inmiddels geen twijfel meer dat zowel zelfbeheersing als cognitieve inspanning een vorm van mentale arbeid is. Diverse psychologische onderzoeken hebben duidelijk gemaakt dat mensen die worden uitgedaagd door zowel een veeleisende cognitieve taak als een bepaalde verleiding die verleiding waarschijnlijk niet kunnen weerstaan. Stel, u wordt gevraag dom gedurende twee minuten een reeks van zeven cijfers te onthouden. het onthouden van die zeven cijfers is uw eerste prioriteit, zo vertelt men u. Terwijl u uw aandacht op de cijferreeks probeert te houden, krijgt u de keuze tussen twee desserts: een verleidelijk stuk chocoladetaart en een verstandige fruitsalade. Terwijl u aan de cijferreeks denkt, is de kans nu groter dat u voor de chocoladetaart kiest. Systeem 1 heeft meer invloed op uw gedrag wanneer Systeem 2 drukbezet is, en is kennelijk ook een zoetekauw.
Mensen die ‘cognitief bezet’ zijn, zullen ook eerder zelfzuchtige keuzen maken, seksistische taal gebruiken en in sociale situaties oppervlakkige oordelen vellen. (uit: Ons feilbare denken, p. 49)
| George Akerlof | Animal spirits | 2009 | 271 |
| Roy F. Baumeister | Wilskracht | 2012 | 294 |
| Ori Brafman | De zeester en de spin | 2010 | 240 |
| Ori & Rom Brafman | Onderstroom | 2010 | 231 |
| Nicholas Carr | De glazen kooi | 2014 | 334 |
| Nicholas Carr | Het ondiepe | 2011 | 327 |
| Brian Christian | Een wedstrijd in menselijkheid | 2011 | 335 |
| Matthew B. Crawford | De wereld buiten je hoofd | 2015 | 384 |
| Jan Derksen | Bevrijd de psychologie | 2012 | 254 |
| Ap Dijksterhuis | Het slimme onbewuste | 2007 | 239 |
| Rolf Dobelli | De kunst van het heldere denken | 2012 | 200 |
| Charles Duhigg | Macht der gewoonte | 2012 | 383 |
| Nir Eyal | Hooked | 2015 | 154 |
| Lone Frank | De vijfde revolutie | 2010 | 348 |
| Giovanni Frazzetto | Waarom we voelen wat we voelen | 240 | 352 |
| Elkhonon Goldberg | Het sturende brein | 2010 | 447 |
| René Kahn | De tien geboden voor het brein | 2011 | 151 |
| Daniel Kahneman | Ons feilbare brein | 2011 | 527 |
| Bas Kast | Kies je gelukkig! | 2013 | 256 |
| Victor Lamme | De vrije wil bestaat niet | 2010 | 333 |
| Sendhill Mullainathan | Schaarste | 2013 | 360 |
| Tor Norretranders | Het bewustzijn als bedrieger | 2000 | 493 |
| Christian Rudder | Wie we zijn wanneer we denken dat … | 2015 | 303 |
| Stuart Sutherland | Irrationaliteit | 2010 | 335 |
| Dick Swaab | Wij zijn ons brein | 2010 | 480 |
| Will Tiemeijer | Hoe mensen keuzes maken | 2011 | 130 |
| Paul Tough | Een kwestie van karakter | 2015 | 277 |
| Jan Verplaetse | Zonder vrije wil | 2011 | 237 |
| Jan Auke Walburg | Jong van geest | 2000 | 174 |
Thema 13. Logisch denken
De moleculair bioloog Sydney Brenner heeft onlangs een alleraardigste variant op Ockhams scheermes bedacht door de nieuwe term Ockhams bezem te introduceren om het proces te beschrijven waarin onwelkome feiten onder het tapijt worden geveegd door intellectueel oneerlijke aanhangers van deze of gene theorie. Dit is onze eerste verstaging (*), ons eerste antidenkgereedschap, en iets wat je scherp in de gaten moet houden. Deze praktijk is met name verraderlijk als ze wordt toegepast door propagandisten die een lekenpubliek voor ogen hebben, want net als die beroemde aanwijzing van Sherlock Holmes over de hond die niet in het donker blafte, is de afwezigheid van een feit dat met behulp van Ockhams bezem uit zicht is geveegd alleen waarneembaar voor deskundigen. Zo laten creationisten eeuwig en altijd de overdaad aan gênante bewijzen buiten beschouwing waar hun ‘theorieën’ geen vat op hebben, en voor iemand die geen bioloog is kunnen hun zorgvuldig geformuleerde uiteenzettingen knap overtuigend zijn, simpelweg omdat de leek niet kan zien wat er niet is. (uit: Gereedschapskist voor het denken, p. 53)
| Dan Ariely | Heerlijk oneerlijk | 2012 | 288 |
| Nick Davies | Gebakken lucht | 2010 | 494 |
| Richard Dawkins | Een regenboog ontrafelen | 1999 | 303 |
| Daniel C. Dennett | Gereedschapskist voor het denken | 2013 | 448 |
| Rolf Dobelli | De kunst van het heldere denken | 2012 | 200 |
| Charles Duhigg | Macht der gewoonte | 2012 | 383 |
| Giovanni Frazzetto | Waarom we voelen wat we voelen | 240 | 352 |
| Uri Gneezy | Alles is economie | 2014 | 312 |
| Martin Lindstrom | Brandwashed | 2012 | 372 |
| Ruben Mersch | Oogklepdenken | 2012 | 287 |
| Coen Simon | Een stok om mee te denken | 2014 | 304 |
| Stuart Sutherland | Irrationaliteit | 2010 | 335 |
| Sebastien Valkenberg | Op denkles | 2015 | 238 |
De schoonheid die er voor jou is, zie ik ook wel. Maar ik zie nog een diepere schoonheid, die voor anderen niet zo gemakkelijk waar te nemen is. Ik zie de ingewikkelde wisselwerkingen van de bloem. De kleur van de bloem is rood. Betekent het feit dat de plant een kleur heeft dat hij zich heeft ontwikkeld om insecten aan te trekken? Dat roept nog een vraag op. Kunnen insecten kleuren zien?
Hebben ze esthetisch gevoel? Enzovoort. Ik begrijp niet hoe door het bestuderen van een bloem de schoonheid ervan ooit minder zou kunnen worden. Die wordt er alleen maar groter door. (uit: Richard Dawkins. Een regenboog ontrafelen, p. 50 – hier citeert hij Richard Feynman)
Het idee dat succes of falen ook veroorzaakt kan worden door de grillige werking van het lot komt niet eens in ons op. Onze idioot verwacht dat een willekeurige reeks er ook willekeurig uitziet. Hij heeft een beeld van toeval in zijn hoofd en als iets niet aan dat beeld voldoet, dan moet er meer aan de hand zijn. Als hij ergens een cluster bespeurt, vijfmaal na elkaar winst of driemaal verlies, dan vindt hij dat verdacht. De toevalshypothese wordt onmiddellijk verworpen en hij gaat op zoek naar een oorzaak. En daarvoor zijn er, zoals we nog zullen zien, altijd kandidaten in overvloed. (uit: Ruben Mersch. Oogklepdenken, p. 77)
Thema 14. Management
Amberkleurige en oranje organisaties doen aan organogrammen. De hokjes erop hebben titels en functieomschrijvingen, die op hun beurt een impliciete verwachting inhouden; mensen moeten zich aanpassen aan het hokje waarin zij zijn aangenomen of waarheen zij zijn bevorderd. Cyane organisaties keren dit uitgangspunt om: mensen zijn niet gemaakt om in vooraf gedefinieerde banen te passen; hun baan komt voort uit een veelheid van rollen en verantwoordelijkheden die ze op zich nemen op grond van hun interesses, hun talenten en de behoeften van de organisatie. De traditionele taken van de manager – richting geven, budgetteren, analyseren, plannen, organiseren, meten, controleren, personeel aannemen, beoordelen en communiceren – zijn nu over de verschillende leden van een team verspreid. (uit: Reinventing organizations, p.
113)
| # | Hoe waardeer je een maatschappelijk … | 2015 | 108 |
| Chris Anderson | Free | 2009 | 318 |
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Han Bekkers | De druppel en de oceaan | 2008 | 382 |
| Kees Boele | Onderwijsheid | 2015 | 184 |
| Petra de Boevere | Durf te doen | 2013 | 222 |
| Ori Brafman | De zeester en de spin | 2010 | 240 |
| Loek Dijkman | 50 jaar anders ondernemen | 2013 | 224 |
| Marcel Douma | Wij, het Volk van de Vinders van Dingen | 2014 | 171 |
| Seth Godin | Onmisbaar | 2010 | 375 |
| Seth Godin | The Icarus deception | 2012 | 241 |
| Wouter Hart | Verdraaide organisaties | 2013 | 159 |
| Marga Hoek | Zakendoen in de nieuwe economie | 2013 | 324 |
| Salim Ismail | Exponentiële organisaties | 2014 | 352 |
| Jan Jonker | Nieuwe business modellen | 2014 | 276 |
| Eric Koenen | De atomiumorganisatie | 2011 | 152 |
| Frederic Laloux | Reinventing organizations | 2015 | 390 |
| Mariana Mazzucato | De ondernemende staat | 2015 | 319 |
| Marcel Metze | De hoogmoedigen | 2011 | 96 |
| Jaap Peters | Intensieve menshouderij | 2004 | 188 |
| Jacques Pijl | Het nieuwe normaal | 2014 | 206 |
| Wim de Ridder | De strategische revolutie | 2012 | 239 |
| Brian Robertson | Holocracy | 2015 | 230 |
| Tim Sanders | Managen met liefde | 2002 | 236 |
| C. Otto Scharmer | Leiden vanuit de toekomst | 2013 | 291 |
| C. Otto Scharmer | Theorie U | 2010 | 557 |
| Lenette Schuijt | Wat bezielt ons? | 2014 | 480 |
| Nassim Nicholas Taleb | Antifragiel | 2013 | 521 |
| Paul Verhaeghe | Autoriteit | 2015 | 272 |
| Jos Verveen | Bullsh!t management | 2011 | 166 |
Thema 15. Media
Even zo vaak echter wordt de pseudogebeurtenis gemaskeerd. De pr-adviseurs die ik heb gesproken, zeiden allemaal dat de beste pr niet als zodanig te herkennen is. De openlijke banden met de media en het inmiddels al tot cliché verworden verschijnsel ‘spin’ zijn nog maar een topje van de ijsberg wat betreft de omvang en het vernuft van de tactieken die tegenwoordig worden gebruikt in de wereldwijde bedrijfstak van de public relations. Deze omvangrijke manipulatie-industrie – die haar pijlen op de structureel kwetsbare media richt – sluist rechtstreeks leugens en verdraaiingen onze nieuwskanalen binnen, zonder de noodzaak van weleer om daarvoor kranteneigenaars of reclame te gebruiken. (uit: Gebakken lucht, p. 207)
| Benjamin R. Barber | De infantiele consument | 2007 | 512 |
| Neil Boorman | Merkenmoe | 2008 | 302 |
| Nicholas Carr | De glazen kooi | 2014 | 334 |
| Nicholas Carr | Het ondiepe | 2011 | 327 |
| Nick Davies | Gebakken lucht | 2010 | 494 |
| Alain De Botton | Het nieuws | 2014 | 272 |
| Al Gore | De aanval op de redelijkheid | 2007 | 319 |
| Andrew Keen | De digitale afgrond | 2012 | 288 |
| Daniel Levitin | Een opgeruimde geest | 2015 | 524 |
| Martin Lindstrom | Brandwashed | 2012 | 372 |
| Hans Schnitzler | Het digitale proletariaat | 2015 | 175 |
| Rob Wijnberg | De nieuwsfabriek | 2013 | 155 |
| Rob Wijnberg | Nietzsche & Kant lezen de krant | 2009 | 285 |
Nieuwsmedia zijn, met andere woorden, handelaren in aandacht. Journalistiek is, anders dan de termen ‘hoeder van de democratie’ en ‘controleur van de macht’ doen vermoeden, vooral een speler
in de aandachtseconomie. De bedoeling is om het publiek permanent gebiologeerd te houden met een niet-aflatende stroom aan spectaculaire, flitsende, bizarre, opvallende, vermakelijke en anderszins aandacht trekkende berichten, niet zozeer om de dieper inzicht te kweken in de wereld om ons heen. Nieuws moet ons vooral bezighouden, of we er wijzer van worden is van secundair belang. (uit: Rob Wijnberg. De nieuwsfabriek, p. 49)
Maar vooral in een wereld waarin veel mensen zijn vergeten wat het betekent om mens te zijn. ‘Maar nu ben ik bang dat ik nostalgisch word,’ schrijft romanschrijver Zadie Smith, die met Jonathan Franzen en Gary Shteyngart tot de meest welbespraakte critici van sociale media behoort. ‘Ik droom van een web voor een persoon die niet meer bestaat. iemand die op zichzelf is, iemand die voor de rest van de wereld, en ook voor zichzelf, een mysterie is. De mens als mysterie: het idee van wat een persoon is, is aan het veranderen.’ Smith, Franzen, Shteyngart en andere critici van dit steeds transparanter wordende sociale tijdperk betreuren het verlies van mensen die op zichzelf zijn en het verdwijnen van geheimen en mysteriën, ze betreuren het dat leuk vinden de plaats van liefde heeft ingenomen en dat het utilitarisme van Bentham het gewonnen heeft van de individuele vrijheid van Mill, maar vooral betreuren ze het dat we collectief aan het vergeten zijn wat het betekent mens te zijn. Het is een supertriest waargebeurd liefdesverhaal waarin we als mensheid vergeten wie we zijn. (uit: Andrew Keen. De digitale afgrond, p. 225-226)
Thema 16. Milieu
De gedachte dat we door groei de armen uit de armoede zullen halen; dat we door kunnen gaan met banen creëren, en kunnen blijven voorzien in de basisbehoeften van de meer dan twee miljard nieuwe wereldburgers en de zeven miljard die er nu al zijn; dat wij in het Westen door kunnen gaan met het verhogen van onze financiële en materiële levensstandaard; dat de wereld – ondanks conflicten hier en daar – door zal blijven draaien in relatieve stabiliteit … Ik herhaal: het zal niet gaan lukken. Wat dan? We zullen geconfronteerd worden met de Grote Verstoring. Om te beginnen zal de economie simpelweg niet meer groeien. De aarde is vol; er is geen plaats voor een economie die tweemaal, laat staan vijfmaal, onze aarde nodig heeft (uit: Helden uit noodzaak, p. 64-
65)
| # | Méér! | 2013 | 192 |
| Colin Beavan | No impact man | 2009 | 280 |
| Floris van den Berg | Filosofie voor een betere wereld | 2009 | 314 |
| Alain De Botton | Statusangst | 2004 | 334 |
| Klaas van Egmond | Een vorm van beschaving | 2010 | 249 |
| Michael Foley | Absurde overvloed | 2012 | 319 |
| Marius de Geus | Filosofie van de eenvoud | 2015 | 384 |
| Paul Gilding | Helden uit noodzaak | 2012 | 293 |
| Richard Heinberg | Einde aan de groei | 2011 | 379 |
| Tim Jackson | Welvaart zonder groei | 2010 | 258 |
| Naomi Klein | No time | 2014 | 607 |
| Annie Leonard | The story of stuff | 2010 | 376 |
| Michael Lewis | Boomerang | 2012 | 237 |
| John Naish | Genoeg | 2008 | 271 |
| Jan Rotmans | In het oog van de orkaan | 2012 | 270 |
| Pepijn Vloemans | Survivalgids voor het consumentenparadijs | 2013 | 173 |
| Alan Weisman | Aftellen | 2014 | 496 |
| Alan Weisman | De wereld zonder ons | 2007 | 359 |
| Peter Westbroek | De ontdekking van de aarde | 2012 | 302 |
Om de economische groei te beschermen zijn we bereid geweest om onverteerbare financiële en ecologische schade voor lief te nemen – ja, die zelfs aan te halen – omdat we geloofden dat die ons de veiligheid boden die we nodig hadden en ons zouden redden van de ondergang. Maar op de lange termijn is deze nooit te handhaven. De financiële crisis heeft ons getoond dat ze zelfs niet te handhaven is op de korte termijn.
De waarheid is dat we er niet in geslaagd zijn onze economieën duurzaam te maken, zelfs niet in financiële zin. Om die reden zijn reacties op de crisis die doelen op een herstel van de status quo ten diepste misleidend en zijn ze gedoemd te mislukken. Welvaart vandaag is niets waard als ze de voorwaarden van de welvaart van morgen ondermijnt. En de belangrijkste boodschap van de financiële meltdown van 2008 is dat de toekomst al is aangebroken. (uit: Tim Jackson. Welvaart zonder groei, p. 46)
Thema 17. Neoliberalisme
De postmoderne mens lijdt aan een vreemde dissociatie, een nieuw vorm van persoonlijkheidsverdubbeling. We klagen het systeem aan, staan er vijandig tegenover en voelen ons machteloos om het te veranderen. Anderzijds gedragen we ons op een manier die het systeem voortdurend bevestigt en uitbreidt. De wijze waarop we eten en drinken, ons kleden, verplaatsen, op vakantie gaan, zijn daar stuk voor stuk voorbeelden van – wij zíjn het systeem waarover we klagen. Een proteststem uitbrengen voor ultralinks of ultrarechts zal niet volstaan om deze situatie te wijzigen. Het is niet de ander die moet veranderen; de pijnlijke waarheid is dat we het ook zelf zullen moeten doen. In plaats van alleen maar consument te zijn, moeten we weer burger worden. Niet alleen in het stemhokje, maar ook, en zelfs vooral, in de manier waarop we ons leven leiden. (uit: Identiteit, p. 231)
| Hans Achterhuis | De utopie van de vrije markt | 2010 | 319 |
| Rutger Bregman | Waarom vuilnismannen meer verdienen | 2015 | 101 |
| Ha-Joon Chang | 23 dingen die ze je niet vertellen … | 2010 | 304 |
| Paul De Grauwe | De limieten van de markt | 2014 | 236 |
| Thomas Decreus | Een paradijs waait uit de storm | 2013 | 150 |
| Loek Dijkman | 50 jaar anders ondernemen | 2013 | 224 |
| Ewald Engelen | De schaduwelite | 2014 | 240 |
| David Graeber | Schuld | 2012 | 592 |
| John Gray | Valse dageraad | 2009 | 343 |
| Koen Haegens | De grootste show op aarde | 2015 | 320 |
| Femke Halsema | Geluk! | 2008 | 160 |
| Wil Heeffer | Hoe lang pikken we het nog? | 2015 | 162 |
| Stéphane Hessel | Neem het niet! | 2011 | 31 |
| Jesse Klaver | De mythe van het economisme | 2015 | 176 |
| Naomi Klein | No time | 2014 | 607 |
| Roel Kuiper | De terugkeer van het algemeen belang | 2014 | 206 |
| Joris Luyendijk | Dit kan niet waar zijn | 2015 | 240 |
| Bernard Maris | Economie is geen wetenschap | 2015 | 125 |
| Mariana Mazzucato | De ondernemende staat | 2015 | 319 |
| Edgar Morin | De weg | 2012 | 336 |
| Frank Mulder | De geluksmachine | 2015 | 175 |
| Martha Nussbaum | Niet voor de winst | 2011 | 214 |
| Jaap Peters | Intensieve menshouderij | 2004 | 188 |
| Mirjam de Rijk | 51 mythes over goed zou zijn voor de ec. | 2015 | 176 |
| Dani Rodrik | De globaliseringsparadox | 2015 | 375 |
| Maarten van Rossem | Kapitalisme zonder remmen | 2011 | 128 |
| Tomás Sedlácek | De economie van goed en kwaad | 2012 | 407 |
| Wolfgang Streeck | Gekochte tijd | 2015 | 273 |
| Yaris Varoufakis | De economie zoals uitgelegd aan | 2015 | 189 |
| Paul Verhaeghe | Autoriteit | 2015 | 272 |
| Paul Verhaeghe | Identiteit | 2012 | 256 |
| Hans Versnel | Stop de Amerikanen! | 2011 | 192 |
Thema 18. Ongelijkheid
Eigenlijk zouden we een heel andere vraag moeten stellen: welke kennis en vaardigheden willen we dat onze kinderen hebben in 2030? Wie die vraag stelt, heeft het niet over aanpassen en meebewegen, maar over sturen en creëren.
Dan gaat het niet meer over hoe we ons geld moeten verdienen, in wat voor bullshit job dan ook, maar over hoe we het willen verdienen. Op deze vraag hebben de trendwatchers geen antwoord. Zij zijn immers de volgers van de trend, niet de scheppers. Als wij dat laatste wel willen zijn, dan zullen we eerst bij onszelf te rade moeten gaan – bij onze eigen idealen. (uit: Waarom vuilnismannen meer verdienen dan bankiers, p. 51)
| Daron Acemoglu c.s. | Waarom sommige landen rijk zijn en …. | 2013 | 496 |
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Anthony B. Atkinson | Ongelijkheid | 2015 | 443 |
| Wouter van Bergen | De kleine Piketty | 2014 | 80 |
| Rutger Bregman | Waarom vuilnismannen meer verdienen | 2015 | 101 |
| Victor Broers | Thomas Piketty’s Kapitaal : samengevat | 2014 | 175 |
| Paul De Grauwe | De limieten van de markt | 2014 | 236 |
| Loek Dijkman | 50 jaar anders ondernemen | 2013 | 224 |
| David Graeber | Schuld | 2012 | 592 |
| Bas Jacobs | De prijs van gelijkheid | 2008 | 252 |
| Achille Mbembe | Kritiek van de zwarte rede | 2015 | 288 |
| Martha Nussbaum | Politieke emoties | 2014 | 430 |
| Thomas Piketty | Kapitaal in de 21e eeuw | 2014 | 813 |
| Ronald Tinnevelt | Mondiale rechtvaardigheid | 2013 | 256 |
| Willem Vermeend | Rijk & arm in Nederland | 2014 | 173 |
Dit boek is geschreven als een poging antwoord te geven op de vraag: als we de mate van ongelijkheid willen verminderen, hoe moet dat dan? Er zijn veel redenen om de ongelijkheid aan te pakken. Als we de ongelijkheid van economische uitkomsten verminderen, draagt dit dan bij aan het waarborgen van de gelijkheid van kansen, die wordt gezien als een belangrijk kenmerk van een moderne democratische samenleving. Sociale kwaden als misdaad en slechte gezondheidszorg worden toegeschreven aan de hoge mate van ongelijkheid in de huidige samenlevingen. Die verschaffen een instrumentele reden om te proberen de armoede en de ongelijkheid terug te dringen, evenals de angst dat extreme ongelijkheid niet te combineren valt met een functionerende democratie. En er zijn mensen, onder wie ikzelf, die geloven dat de huidige niveaus van economische ongelijkheid intrinsiek inconsistent zijn met de notie van een goede samenleving. Wat de reden tot zorg ook is, de vraag blijft: hoe valt een substantiële vermindering van de ongelijkheid te bereiken? (uit: Anthony B. Atkinson. Ongelijkheid, p. 375)
Thema 19. Optimisme
Dit boek gaat over een nieuw elan voor de toekomst. Niet het angstige individu, maar de aarde staat centraal. Deze ommekeer in de perceptie wordt mogelijk door ontwikkelingen die nu nog in het verborgene plaatsvinden, in het hart van de wetenschap. Daar groeit een bundeling van nieuwe inzichten die haar weerga niet kent. We ontdekken de majesteitelijke planeet die wij bewonderen, onze angst smelt weg en verwondering komt ervoor in de plaats. (uit: De ontdekking van de aarde, p. 12)
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Benjamin R. Barber | Als burgemeesters zouden regeren | 2014 | 480 |
| Han Bekkers | De druppel en de oceaan | 2008 | 382 |
| Annegreet van Bergen | Gouden jaren | 2014 | 351 |
| Michiel Bicker Caarten | Het gaat geweldig | 2013 | 205 |
| Kees Boele | Onderwijsheid | 2015 | 184 |
| Rutger Bregman | Gratis geld voor iedereen | 2014 | 260 |
| Christien Brinkgreve | De ogen van de ander | 2009 | 142 |
| Christien Brinkgreve | Het verlangen naar gezag | 2012 | 254 |
| Paul De Grauwe | De limieten van de markt | 2014 | 236 |
| Michael Foley | Lang leve het gewone | 2013 | 320 |
| Stéphane Hessel | Doe er iets aan! | 2011 | 84 |
| Stéphane Hessel | Neem het niet! | 2011 | 31 |
| Ronald van den Hoff | Society 3.0 | 2011 | 452 |
| Tom Kniesmeijer | De seizoenen van de tijdgeest | 2009 | 236 |
| Frederic Laloux | Reinventing organizations | 2015 | 390 |
| Edgar Morin | De weg | 2012 | 336 |
| Steven Pinker | Ons betere ik | 2011 | 1112 |
| Anselmus Poneli | Het Toekomst manifest | 2012 | 384 |
| Matt Ridley | De rationele optimist | 2010 | 445 |
| Simon Rozendaal | Alles wordt beter! | 2015 | 192 |
| Fernando Savater | Ethiek nu! | 2013 | 158 |
| Fernando Savater | Het goede leven | 1996 | 160 |
| Coen Simon | En toen wisten we alles | 2011 | 180 |
| Henk van Tuinen | Ons land kan menselijker | 2013 | 174 |
| David Van Reybrouck | Pleidooi voor populisme | 2009 | 79 |
| David Van Reybrouck | Tegen verkiezingen | 2013 | 174 |
| Paul Verhaeghe | Autoriteit | 2015 | 272 |
| Pepijn Vloemans | Survivalgids voor het consumentenparadijs | 2013 | 173 |
| Peter Westbroek | De ontdekking van de aarde | 2012 | 302 |
| Rob de Wijk | 5 over 12 | 2012 | 200 |
| Damon Young | Filosoferen in de tuin | 2014 | 224 |
Thema 20. Opvoeding & onderwijs
We moeten nog een stap verder zetten. De infobesitas heeft zelf ook een oorzaak, een dieper liggende, en wel deze: onwijsheid. We hebben een gebrek aan ‘wijsheid’. Jongeren zijn mijns inziens niet onzeker en gedesoriënteerd omdat ze de vaardigheid zouden missen om de grote hoeveelheden informatie te kunnen hanteren (dat kunnen ze beter dan de meeste ouderen), maar vooral omdat het hun (en vele ouderen trouwens ook) ontbreekt aan selectie- en onderscheidingsvermogen, een informatiefilter. Bij veel studenten is het een chaos op de harde schijf tussen hun oren, zoals professor A.C. Zijderveld eens aardig opmerkte. Wij ontberen een informatiefilter. Dat filter heeft een naam: wijsheid. Zonder wijsheid zal men nooit genezen van ‘infobesitas’, maar wordt het alsmaar erger. Je laat van alles binnenkomen in je hoofd en hart en je ziet door de ontelbare bomen het bos niet meer. Daarom moet er in het onderwijs scherpte komen.
We moeten terug naar waar het echt om gaat. Heel kort gezegd: wij moeten het woord ‘onderwijzen’ weer letterlijk gaan nemen. In het onderwijs zouden leerlingen en studenten ‘onder wijzen’ moeten zijn. Goed onderwijs geeft antwoord op die vragen waar Google géén antwoord op geeft. (uit: Onderwijsheid, p. 18)
| Kees Boele | Onderwijsheid | 2015 | 184 |
| Jan Derksen | Het narcistisch ideaal | 2009 | 215 |
| Frank Furedi | De terugkeer van het gezag | 2011 | 303 |
| Klaas Mulder | Pakkenproletariaat | 2014 | 234 |
| Martha Nussbaum | Niet voor de winst | 2011 | 214 |
| Tobias Reijngoud | Volgers & Vormers | 2013 | 191 |
| Ken Robinson | Creatieve scholen | 2015 | 286 |
| Manfred Spitzer | Digitale dementie | 2013 | 288 |
| Gerard van Stralen | … En denken! | 2012 | 408 |
| Carolien Vader | Het begint met een idee | 2011 | 179 |
| Micha de Winter | Verbeter de wereld, begin bij de opvoeding | 2011 | 157 |
Maak jij je zorgen over het onderwijs? ik wel. Een van mijn grootste zorgen is dat onderwijssystemen over de hele wereld wel worden hervormd, maar dat veel van die hervormingen worden gedreven
door politieke en commerciële belangen die voorbijgaan aan hoe echte mensen leren en hoe goede scholen feitelijk functioneren. Hierdoor schaden ze de vooruitzichten van talloze jongeren. Vroeg of laat zullen ze, hoe dan ook, eveneens invloed hebben op jou of op iemand in je omgeving. Het is belangrijk om te begrijpen waar deze hervormingen om draaien. Als je ook vindt dat ze de verkeerde kant op gaan, hoop ik dat je deel wordt van de beweging die een meer holistische benadering voorstaat, die de uiteenlopende talenten van al onze kinderen koestert.
In dit boek wil ik laten zien hoe de cultuur van standaarden leerlingen en scholen schaadt en wil ik een andere manier van denken over onderwijs presenteren. Ik wil ook laten zien dat, wie of waar je ook bent, ook jij het vermogen hebt om het systeem te helpen veranderen. Veranderingen vinden al plaats. Over de hele wereld zijn uitstekende scholen, fantastische docenten en inspirerende leidinggevenden die op creatieve wijze leerlingen het soort gepersonaliseerde, betrokken en op de gemeenschap gerichte onderwijs bieden dat ze nodig hebben. In sommige gevallen beweegt zelfs het hele nationale systeem zich in die richting. Op alle niveaus in zo’n systeem ijveren mensen
Thema 21. Pamfletten
Niet dat ik terug verlang naar de tijden van verzuiling, maar de platte commerciële media van nu stemmen me vaak nostalgisch naar de nobele volksverheffing van toen. Mijn grootouders waren er zeer bij gebaat. Hun kinderen, mijn ouders dus, konden voor het eerst iets doen wat in de eeuwen daarvoor in mijn stamboom van keuterboeren, staminee-uitbaters, metselaars en boekbinders volstrekt onmogelijk was: verder studeren. Nog niet naar de universiteit, dat was vooralsnog te ver, maar wel in het hoger onderwijs. En opnieuw dankzij de zuil: de pastoor kwam mijn grootouders aan moederszijde duidelijk maken dat een regentaat plastische kunsten echt niet des duivels was. Het katholieke onderwijsnet zou altijd wel een tekenjuf kunnen gebruiken, lichtte hij toe. Grappig als je het nu bedenkt.
Maar wie stimuleert laagopgeleide ouders vandaag de dag? De commerciële media alvast niet, en de spotzieke hoogopgeleiden nog minder. (uit: Tegen populisme, p. 19)
| # | Méér! | 2013 | 192 |
| Ahmed Aboutaleb | Droom & daad | 2015 | 63 |
| Kees Boele | Onderwijsheid | 2015 | 184 |
| Désanne van Brederode | Modern dédain | 2006 | 47 |
| Rutger Bregman | Waarom vuilnismannen meer verdienen | 2015 | 101 |
| Dirk De Wachter | Liefde : een onmogelijk verlangen? | 2014 | 111 |
| Ewald Engelen | De schaduwelite | 2014 | 240 |
| Joachim Gauck | Laat je niet regeren door angst | 2012 | 63 |
| Seth Godin | Tribes | 2009 | 157 |
| Seth Godin | What to do when it’s your turn | 2014 | 160 |
| Femke Halsema | Geluk! | 2008 | 160 |
| Byung-Chul Han | De vermoeide samenleving + 2 andere | 2014 | 166 |
| Bas Heijne | De betovering van de wereld | 2014 | 45 |
| Stéphane Hessel | Doe er iets aan! | 2011 | 84 |
| Stéphane Hessel | Neem het niet! | 2011 | 31 |
| Jesse Klaver | De mythe van het economisme | 2015 | 176 |
| Albert Jan Kruiter | In ons belang | 2011 | 53 |
| Frank Mulder | De geluksmachine | 2015 | 175 |
| Anselmus Poneli | Het Toekomst manifest | 2012 | 384 |
| Rob Riemen | Adel van de geest | 2009 | 187 |
| Maarten van Rossem | Kapitalisme zonder remmen | 2011 | 128 |
| Henk van Tuinen | Ons land kan menselijker | 2013 | 174 |
| David Van Reybrouck | Pleidooi voor populisme | 2009 | 79 |
| David Van Reybrouck | Tegen verkiezingen | 2013 | 174 |
| Pepijn Vloemans | Survivalgids voor het consumentenparadijs | 2013 | 173 |
| Rob Wijnberg | De nieuwsfabriek | 2013 | 155 |
Thema 22. Romans
De Cirkel is de naam van een enorm softwarebedrijf waar de jonge Mae in dienst treedt. Al snel merkt ze dat dat meer is dan een kille organisatie: de werknemers worden niet gezien als robots of nummers maar als individuen, en omdat iedereen deel uitmaakt van een grote warme gemeenschap, wordt er heel veel prijs gesteld op deelname aan groepsactiviteiten. Mae heeft niet door wat de lezer wel spoedig begrijpt: de enorme sociale druk, het gebrek aan privacy en het blinde positivisme verhullen een organisatie die met haar geavanceerde media-technologie de maatschappij wil gaan beheersen – misschien met de beste bedoelingen, maar toch… Briljante visionaire roman, een soort update van Orwells ‘1984’ die zijn kracht niet alleen aan de boodschap ontleent maar ook aan Eggers’ inventiviteit bij de futuristische, maar zeker niet onmogelijke technologische snufjes, zoals een draadloze camera zo klein als een lolly en een in een mens geïmplanteerde ‘tracking’-chip. Binnen het huidige privacy-debat een bijzonder actuele roman, maar ook daarbuiten voorbestemd een klassieker te worden. (korte recensie van De cirkel)
| Margaret Atwood | Het verhaal van de dienstmaagd | 1985 | 329 |
| Alessandro Baricco | De barbaren | 2010 | 237 |
| Aifric Campbell | Stop | 2012 | 317 |
| Dave Eggers | De cirkel | 2013 | 445 |
| Jonathan Franzen | Vrijheid | 2010 | 588 |
| Michel Houellebecq | Mogelijkheid van een eiland | 2005 | 420 |
| Aldous Huxley | Heerlijke nieuwe wereld | 1932 | 253 |
| John Lanchester | Kapitaal | 2013 | 511 |
| Ian McEwan | Solar | 2010 | 361 |
| George Orwell | 1984 | 1949 | 308 |
| Robert M. Pirsig | Zen en de kunst van het motoronderhoud | 1974 | 509 |
| Ayn Rand | Wereldschok | 1957 | 1183 |
| Zadie Smith | NW | 2012 | 358 |
| Jevgeni Zamjatin | Wij | 1921 | 187 |
| Juli Zeh | Corpus delicti : een proces | 2009 | 216 |
En wat je behoort te doen is over het het geheel genomen zo aangenaam, er wordt aan zoveel natuurlijke aandriften vrij spel gegund, dat er eigenlijk geen verleidingen zijn waaraan weerstand moet worden geboden. En als er ooit, door een ongelukkig toeval, toch op de ene of andere manier iets onprettigs zou gebeuren, nou ja, dan is er altijd soma waarmee je vakantie kunt nemen van de feiten. En er is altijd soma om je boosheid te sussen, om je vijand te verzoenen, om je geduldig en verdraagzame te maken. In het verleden kon je dat alleen bereiken door erg je best te doen en na een jarenlange, zware geestelijke training. Nu slik je twee of drie tabletjes van een halve gram, en klaar ben je. Iedereen kan nu deugdzaam zijn. Je kunt zeker de helft van je moraal in en flesje bij je dragen. Christendom zonder tranen – dat is soma.’ (uit: Dappere nieuwe wereld van Aldous Huxley,
pagina 220-221)
Thema 23. Sociale dieren
Hebzucht is uit, empathie is in.
Tezamen met de verkiezing van een nieuwe Amerikaanse president heeft de mondiale financiële crisis een aardverschuiving in de samenleving teweeggebracht. Velen hadden het idee te ontwaken uit een boze droom over een reusachtig casino waarin ieders geld werd vergokt ten bate van een groepje gelukkigen die zich niets van de rest van de mensheid aantrok. Deze nachtmerrie was een kwart eeuw eerder op gang gebracht door de ‘trickle-down’ economische ideologie van Reagan en Thatcher en de geruststellende verzekering dat markten prima in staat zijn zichzelf te reguleren. Daarin gelooft niemand meer.
() Het gaat om wat een samenleving bijeenbrengt en wat het bestaan erbinnen de moeite waarde maakt. Empathie is het hoofdthema van onze tijd, zoals weerspiegeld in de redevoeringen van Barack Obama. (uit: Een tijd voor empathie, p. 9)
| George Akerlof | Animal spirits | 2009 | 271 |
| Dan Ariely | Heerlijk oneerlijk | 2012 | 288 |
| Benjamin R. Barber | De infantiele consument | 2007 | 512 |
| Roy F. Baumeister | Wilskracht | 2012 | 294 |
| Ori & Rom Brafman | Onderstroom | 2010 | 231 |
| David Brooks | Het sociale dier | 2011 | 508 |
| Susan Cain | Stil | 2012 | 391 |
| Trudy Dehue | Betere mensen | 2014 | 352 |
| Mark Earls | De ultieme kudde | 2010 | 416 |
| Giovanni Frazzetto | Waarom we voelen wat we voelen | 240 | 352 |
| Jaap van Ginneken | Het enthousiasme virus | 2012 | 208 |
| Uri Gneezy | Alles is economie | 2014 | 312 |
| Seth Godin | Tribes | 2009 | 157 |
| Marli Huijer | Discipline : overleven in overvloed | 2013 | 204 |
| Marli Huijer | Ritme | 2011 | 206 |
| Daniel Kahneman | Ons feilbare brein | 2011 | 527 |
| Roman Krznaric | Empathie | 2014 | 320 |
| Martin Lindstrom | Brandwashed | 2012 | 372 |
| Ruben Mersch | Oogklepdenken | 2012 | 287 |
| Michael Moss | Zout, zuiker, vet | 2013 | 478 |
| Susanne Piët | Egolutie | 2014 | 191 |
| Matt Ridley | De rationele optimist | 2010 | 445 |
| Christian Rudder | Wie we zijn wanneer we denken dat … | 2015 | 303 |
| Sam Sommers | Wij zijn onze omgeving | 2012 | 335 |
| Roos Vonk | Menselijke gebreken voor gevorderden | 2011 | 200 |
| Frans de Waal | De bonobo en de tien geboden | 2013 | 286 |
| Frans de Waal | Een tijd voor empathie | 2009 | 311 |
Thema 24. Techniek & technologie
Ik erken dat mijn relatie met technologie vol tegenstrijdigheden zit. En ik vermoed dat dit ook jouw tegenstrijdigheden zijn. Onze levens worden vandaag de dag gekenmerkt door een grote, voortdurende spanning tussen de deugden van méér technologie en de persoonlijke behoefte aan minder: moet ik mijn kind dat speeltje wel geven? Heb ik de tijd om te leren omgaan met dit arbeidsbesparende apparaat? En op een dieper niveau: wát is die technologie eigenlijk die mijn leven overneemt? Wat is de wereldwijde kracht, die zowel liefde als afkeer bij ons teweegbrengt? Hoe moeten we daarmee omgaan? Kunnen we ons er tegen verzetten, of is iedere nieuwe technologie onvermijdelijk? Verdient de aanhoudende stortvloed van nieuwe dingen mijn steun of mijn scepsis – en doet mijn keuze er werkelijk toe? (uit: De wil van technologie, p. 13)
| Chris Anderson | Makers | 2013 | 272 |
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Erik Brynjolfsson | Het tweede machinetijdperk | 2014 | 304 |
| Eric Drexler | Ongekende overvloed | 2013 | 288 |
| Martin Ford | De opmars van robots | 2016 | 327 |
| Marcel Heerink | Zolang je robot maar van je houdt | 2013 | 100 |
| Bas Heijne | Kleine filosofie van de volmaakte mens | 2015 | 300 |
| Kevin Kelly | De wil van technologie | 2012 | 463 |
| Ray Kurzweil | De singulariteit is nabij | 2011 | 768 |
| Ray Kurzweil | Het bouwen van een brein | 2013 | 320 |
| Jos de Mul | Kunstmatig van nature | 2014 | 206 |
| René Munnik | Tijdmachines | 2013 | 399 |
| Geert Noels | Econoshock 2.0 | 2013 | 213 |
| Henny van der Pluijm | Rechten en plichten van robots | 2013 | 250 |
| Wim de Ridder | De ontdekking van de toekomst | 2014 | 298 |
| Wim de Ridder | De strategische revolutie | 2012 | 239 |
| Jeremy Rifkin | De derde industriële revolutie | 2014 | 384 |
| Peter-Paul Verbeek | De grens van de mens | 2011 | 144 |
| Peter-Paul Verbeek | Op de vleugels van Icarus | 2014 | 189 |
Kunnen de hybriden van mens en techniek die we aan het creëren zijn nog wel mens heten? En in hoeverre passen de begrippen die in de filosofie zijn ontwikkeld om de mens te begrijpen – inclusief de kaders van het humanisme – nog wel bij de nieuwste varianten van de mens? Ten tweede ook in ethische zin: is er een grens aan de mens die we zouden mogen overschrijden? En moet ethiek zich überhaupt wel bezighouden met het stellen van grenzen? Deze ‘grens van de mens’ staat centraal in dit boek – in beide betekenissen van het woord ‘grens’. De nieuwste generatie technologieën vraagt om een nieuwe conceptualisering van de relaties tussen mens en technologie, omdat er mens-techniekrelaties ontstaan die voorheen niet bestonden. En daarnaast, zo zal ik betogen, wordt het hoog tijd dat de techniekfilosofie een rol gaat spelen in de huidige ethische discussie over de verbetering van de mens en de grenzen die we daar al dan niet aan zouden moeten stellen. (uit: Peter-Paul Verbeek. De grens van de mens, p. 26)
Thema 25. Tijd & tijdgeest
Als we niet oppassen, dan weet die mens morgen niet meer wie hij is. Problematisch is dat voor de identiteit, aangezien de ware identiteit juist ontstaat uit die twijfel, uit dat zoeken naar fundering en aarding, en niet uit de handeling om van jezelf een kloon te maken van het beeld van de moderne westerse mens zoals het via de media en de beeldcultuur op ons afkomt. Als die twijfel wordt weggeveegd, als we wat er zo allemaal op ons afkomt niet meer in vraag stellen, als ons enige identificatiepunt de grootte van onze borsten is, de auto waar we mee rijden, de hoeveelheid citytrips die we op een jaar doen of het merk van onze horloge, dan is het maar te hopen dat we dat leven kunnen blijven volhouden.
We moeten hopen dat ons succestraject niet plots doorkruist wordt en dat onze carrière lukt, want stel dat we plots met tegenslag te maken krijgen – onze carrière loopt spaak omdat de bank bezuinigt en we plots op straat komen te staan, de vrouw stapt op omdat de man nooit thuis is, of de man omdat de vrouw niet meer mooi is – dan stort die hele nepidentiteit als een kaartenhuis in elkaar. (uit: Borderline times, p. 115-116)
| Martijn Aslander | Nooit af [permanent beta] | 2015 | 384 |
| Jeroen van Baar | De prestatiegeneratie | 2014 | 128 |
| Hans Boutellier | Het seculiere experiment | 2015 | 200 |
| Christien Brinkgreve | Het verlangen naar gezag | 2012 | 254 |
| Christien Brinkgreve | Vertel | 2014 | 191 |
| Dirk De Wachter | Borderline times | 2012 | 294 |
| Dirk De Wachter | Liefde : een onmogelijk verlangen? | 2014 | 111 |
| Ap Dijksterhuis | Op naar geluk | 2015 | 304 |
| Seth Godin | The Icarus deception | 2012 | 241 |
| Seth Godin | What to do when it’s your turn | 2014 | 160 |
| Koen Haegens | Neem de tijd | 2012 | 208 |
| Joke Hermsen | Kairos | 2014 | 310 |
| Stéphane Hessel | Neem het niet! | 2011 | 31 |
| Marli Huijer | Discipline : overleven in overvloed | 2013 | 204 |
| Hans Kennepohl | We zijn nog nooit zo romantisch geweest | 2014 | 229 |
| Roman Krznaric | Empathie | 2014 | 320 |
| Roel Kuiper | De terugkeer van het algemeen belang | 2014 | 206 |
| Joris Luyendijk | Dit kan niet waar zijn | 2015 | 240 |
| Jos de Mul | Kunstmatig van nature | 2014 | 206 |
| Frank Mulder | De geluksmachine | 2015 | 175 |
| Klaas Mulder | Pakkenproletariaat | 2014 | 234 |
| Susan Neiman | Waarom zou je volwassen worden? | 2014 | 218 |
| Susanne Piët | Egolutie | 2014 | 191 |
| Birte Schohaus | De wereld aan je voeten | 2013 | 159 |
| Paul Verhaeghe | Autoriteit | 2015 | 272 |
| Paul Verhaeghe | Identiteit | 2012 | 256 |
| Pepijn Vloemans | Survivalgids voor het consumentenparadijs | 2013 | 173 |
| Henk van der Waal | Denken op de plaats rust | 2012 | 240 |
(geplaatst en geactualiseerd op zaterdag 13 februari 2021)
