Kantelaar – Krachten en tegenkrachten gaan zich op grote schaal mobiliseren. Het wordt een spannende periode.

Aldus Jan Rotmans in 2012. In hoofdstuk twee van zijn boek In het oog van de orkaan : Nederland in transitie. Op maandag 15 april 2013 sloot Tegenlicht haar seizoen af met hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans.

Een ‘échte’ Rotterdammer die voldoet aan het cliché ‘geen woorden maar daden’, maar ook een kijk op de toekomst heeft die haaks staat op die van veel politici en anderen die geacht worden leiding te geven en te nemen.

Het volledige citaat
De komende 10 jaar wordt een cruciale periode in de omslag naar een ander type samenleving. Krachten en tegenkrachten gaan zich op grote schaal mobiliseren. Het wordt een spannende periode. Maar daarna begint het pas echt. De huidige instabiele kantelperiode is een voorbode voor decennia van crises.
Na de financieel-economische crisis beginnen de echte ecologische systeemcrises rondom grondstoffen, energie en klimaat. Deze stapeling van crises is een zegen. Het biedt de enige duurzame uitweg naar radicale veranderingen van de structuur, cultuur en werkwijzen van onze maatschappelijke stelsels; van de niet-duurzame wijze waarop wij produceren en consumeren. Crises zijn de ideale voedingsbodem voor transities. Zij zullen ons laten inzien dat een orkaan door onze samenleving raast, die ons kan vernietigen. Daardoor zullen steeds meer mensen zich realiseren dat zij in het oog van de orkaan staan en zullen, als zij eruit stappen, de storm in alle hevigheid ervaren. Pas als zij uit het oog van orkaan stappen kan de machtswisseling van overheid naar burgers een feit worden en zich in al haar facetten openbaren. Dat wordt een lastige weg, zonder garanties op een succesvolle uitkomst. Maar de systeemcrises vormen paradoxaal genoeg onze hoop een duurzame toekomst. (pagina 26)

Een kantelmoment
Jan Rotmans gelooft (weet?) dat we als (Westerse) samenleving op een kantelpunt staan. Een systeem dat 1,5 eeuw heeft gefunctioneerd zal de komende decennia plaats maken voor een ander model. En in die ‘strijd’ zullen velen sneuvelen én anderen opkomen. Tegenlicht heeft vaker een ‘handige’ manier van programmeren. Enkele dagen nadat alle partijen die er in Nederland toe doen een akkoord sluiten om ‘de’ crisis te gaan oplossen, komt Jan Rotmans – met in zijn voetsporen mensen die met transitie bezig zijn – met een verhaal dat volstrekt haaks staat op dat denken en optimisme. Hij verklaart ‘dat’ denken domweg dood. Gelooft niet dat het mogelijk is de motor weer aan te zwengelen. Weet dat de verandering van onderaf zal komen, máár weet ook dat de overheid daarin een rol heeft te spelen. Zij ‘moet zorgen dat de burger het (van onderop) kan organiseren’.

Kantelaars
Tijdens de uitzending kwamen verschillende mensen aan bod die op hun manier binnen een bepaalde sector bezig zijn om dingen te veranderen, anders te organiseren. Jos de Blok van Buurtzorg, Peter van Dommele van Sublean, Jeroen Masters van het idee Stadspark Leiden, Bert Hooijer van de RDM campus, Brendan de Graaf van TexelEnergie en Martin Voorzanger van Toogethr.

Citaat 021 (maandag 15 april 2013)
Homepage Citaten 2013