We gaan toch niet zitten wachten tot het milieu drastische maatregelen neemt

Een korte samenvatting .
Het toeval wil dat ik vandaag via Twitter attent gemaakt werd op deze poster van Loesje; die perfect een avond met wetenschapper-schrijver-politicus Jan Terlouw in Veghel samenvat.

Hij sprak op uitnodiging van de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken op de voorlaatste dag van de Boekenweek 2018. Locatie: het onlangs geopende theater De Blauwe kei. Ruim driehonderd bezoekers hingen – zoals het cliché wil – op zaterdag 17 maart aan zijn lippen. Tijdens zijn solo performance én het interview met Chris Perreijn, een oud-medewerker van de afdeling communicatie van de gemeente Oss. Een mooie, inspirerende avond. 

Ik zag deze poster terwijl ik onderstaand stuk-je aan het schrijven was.

Landfall
“Je hebt veel aantekeningen gemaakt”, merkte mijn buurman op. Na afloop van een avond met Jan Terlouw in theater De Blauwe kei in Veghel. Op de voorlaatste dag van de Boekenweek 2018. Dat klopte. Hij viste naar waarom ik dat had gedaan. Dacht waarschijnlijk een journalist van (bijvoorbeeld het Brabants Dagblad) te hebben gespot. Helaas. Ik zat daar deze avond als medeorganisator en ‘stukjes’-schrijver voor de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken. Had me voorgenomen veel aantekeningen te maken. Die ik misschien mee kon nemen voor een stuk dat in mijn hoofd zat. Ik had ook al een titel voor dat artikel: Landfall.

Een vroeg meesterwerk
Opmerkelijk was wel dat die meneer de namen kon plaatsen die ik tijdens het naar buiten schuifelen van de zaal noemde: Laurie Anderson en het Kronos quartet. Die samen een van de vroege meesterwerken van 2018 hebben gemaakt, de cd Landfall.

Enkele weken geleden verschenen op het prestigieuze en avontuurlijke Amerikaanse Nonesuch-label. Een cd die ik de voorbije week continu had gedraaid. Waar ik zwaar van onder de indruk was en die nauw aansloot bij wat de laatste weken zoal in de actualiteit en in onze bibliotheek-omgeving ‘voorbij’ kwam.

Jan Terlouw deed wat we hadden gehoopt. Hij hield een inspirerend betoog over de noodzaak om de manier waarop we met ‘de aarde’ omgaan te gaan veranderen.

Hij begon met een pleidooi voor de kracht van verhalen. Legde helder drie rollen uit die bij hem als het ware gelijk oplopen: wetenschapper, schrijver en politicus.

Jan Terlouw
Opgeleid als wiskundige kwam Jan Terlouw op jonge leeftijd terecht in de wereld van de kernfusie-energie. Zeg maar: proberen om energie te maken door waterstofatomen te dwingen met elkaar te fuseren. Nadat zijn eerste kinderen waren geboren ontdekte hij dat hij hen met zijn fantasie kon betoveren.

Zijn vrouw zat hem als taalkundige jarenlang achter de broek. Spoorde hem aan die verzinsels op papier te zetten. Na ruim tien jaar was hij om en zocht contact met enkele uitgevers. Hun adviezen om aan het ingeleverde manuscript te gaan schaven legde hij opzij. Uiteindelijk gaf een van hen toe en bracht het ongecorrigeerd uit. En tot ieders grote verbazing kreeg Koning van Katoren meteen een gouden griffel. En een jaar later nog een keer, voor Oorlogswinter.

In diezelfde periode (eind jaren zestig/begin jaren zeventig) ging hij (ook) de politiek in. Begon als raadslid, werd later lid van de Tweede kamer en nog later minister. Zodoende liet hij ‘de’ wetenschap achter zich. Geloof niet dat hij daar spijt van heeft gehad.

De kracht van verhalen
Jan Terlouw kwam deze avond hierop doorlopend terug: hoe belangrijk verhalen zijn. Voor zeer jonge kinderen. Het belang van lezen. Om hun fantasie te laten groeien. Maar evenzo voor volwassenen. Verhalen om de wereld en mensen te leren begrijpen. Verhalen om mensen een perspectief, een uitweg te bieden.

“De kracht van het verhaal is ongelofelijk sterk. Je kunt kinderen er bewust door maken waarom ze bepaalde dingen doen. Waarom wij als volwassenen bepaalde dingen doen.”

Natuurlijk
De aanleiding voor de avond was natuurlijk de Boekenweek. Waarvoor hij het zogenaamde Boekenweekessay mocht schrijven: Natuurlijk.

Die prachtige natuur kwam zowel tijdens zijn solo-optreden als in het interview met Chris Perreijn uitgebreid aan de orde. Maar als wetenschapper weet hij ook dat de mens(heid) verantwoordelijk is voor grote problemen als het teveel uitstoten van CO2, het uitsterven van soorten, te grote inkomens- en vermogensongelijkheid et cetera. En voorlopig niet in staat is die op te lossen. Het ontbreekt ons nog aan de wil om er écht werk van te maken.

Hij spaarde in zijn kritiek niet de huidige generatie politici (inclusief zijn eigen D66), maar hield de bezoekers ook voor dat politici daar namens ons zitten. Er is een wisselwerking. Politici ‘doen’ wat wij doen.

De belangrijkste reden waarom we momenteel nog volstrekt onvoldoende doen heeft volgens Jan Terlouw te maken met een gebrek aan informatie. Té veel burgers leven nog in de vooronderstelling dat ‘het’ allemaal wel meevalt. Wagen de cijfers en feiten te betwisten die hij deze avond losjes uit de pols naar voren bracht. Of kennen die zeer verontrustende feiten niet. In beide gevallen zijn er onvoldoende redenen en aansporingen om wél te gaan veranderen. Dingen anders te gaan organiseren. Af te zien van bepaalde gewoontes die bij onze lifestyle behoren.

Een grote ramp
Ondanks het feit dat hij een optimist is, gelooft hij wel dat een grote ramp mensen van mening zou doen veranderen. Verhalen – zoals het zijne – zijn prachtig, maar wellicht niet krachtig genoeg om mensen over te halen hun leven flink om te gaan gooien. Daarvoor is een ‘goede’ ramp nodig.

Hij haalde een beroemd voorbeeld uit de Amerikaanse samenleving aan. Die pas eind 1941 besloot om zich actief te gaan bemoeien met de al twee jaar aan de gang zijnde Tweede Wereldoorlog.

Dat had te maken met Pearl Harbor. Nadat de Japanners op 7 december 1941 onverwacht deze op Hawaï gevestigde marinebasis hadden aangevallen, sloeg in één dag de nationale stemming om. En had president Franklin D. Roosevelt genoeg munitie om zijn land honderdtachtig graden van koers te laten veranderen.

Van de ene dag op de andere werd gestopt met het produceren van broodroosters (‘daar kunnen we wel even zonder”) en werd een oorlogsindustrie uit de grond gestampt die vliegtuigen en tanks ging produceren. Ruim twee jaar later was de oorlog voorbij.

Kernboodschap: als we willen, kunnen ‘we’ alles. Los van de vraag of dit ook voor onze zeer complexe problemen opgaat, is wel zeker dat zo’n Pearl Harbor-moment zich in Nederland  nog niet echt heeft voorgedaan. Uiteraard hebben we er eentje gehad. In februari 1953, de Watersnoodramp. Maar die natuurramp staat en stond los van vandaag de dag.

Wel is die februari-ramp een illustratie van wat Jan Terlouw betoogt. Als we een grote klap om de oren krijgen, kunnen we als samenleving veranderen en grootse dingen (als de Deltawerken) tot stand gaan brengen.

De gigantische hagelbui op donderdag 23 juni 2016 in Someren en omstreken heeft wat dit betreft weinig impact gehad. Misschien moet in een zomerstorm eerst minstens de helft van alle bladdragende bomen omver worden geblazen, voordat we wakker worden. Of stel je een voorjaar én zomer voor zonder noemenswaardige regen.

Paul Gilding
Het verhaal van dat Pearl Harbor-moment heeft Terlouw wellicht opgepikt uit een boek dat bij verschijning in 2012 door veel journalisten geringschattend werd afgedaan als stemmingmakerij.

Paul Gilding was ooit werkzaam voor Greenpeace en daarom voor veel critici verdacht. Toch is zijn boek Helden uit noodzaak : hoe onze generatie dankzij de ecologische en economische crisis de wereld gaat redden akelig accuraat.

Hij voorspelt zaken die nu volop in het nieuws zijn. Hij heeft het over ‘de grote verstoring’ (The Great Disruption).
Een grote verstoring van bijna alles. Van de manier waarop we nu leven.
Een grote verstoring die een gigantische impact zal hebben op ons economische systeem.
Een grote verstoring die ons zal dwingen zaken radicaal anders te gaan doen. Of domweg met bepaalde ‘normale’ dingen te stoppen.

Hij verwijst in dit vlot leesbare (maar slecht geredigeerde) boek regelmatig naar de Tweede Wereldoorlog. Die veel criticasters in de jaren dertig zagen aankomen. Maar door de waan van de dag werden die stuurlui aan de wal massaal genegeerd. Het zou wel meevallen met die Hitler. Op pagina 141 heeft hij het over Pearl Harbor:

Een voorbeeld daarvan is de opdracht aan de auto-industrie, slechts vier dagen na het bombardement op Pearl Harbor, om de productie van auto’s te stoppen. Diesel en banden werden op rantsoen gezet, er kwamen campagnes om de vleesconsumptie te verminderen, en recycle-acties werden opgezet om metaal in te zamelen voor de oorlogsindustrie.

Zeker, er was genoeg weerstand tegen dit alles, maar de politieke leiders van dat moment schoven dit terzijde voor het hogere publieke doel, omdat de gevolgen van mislukking onacceptabel waren. Het kan dus wel.

Vergelijk dit met het beschamende besluit van een D66-staatssecretaris van vorige week om weer geen maatregelen tegen zwerfafval te nemen. Jan Terlouw noemde dit voorbeeld niet. Het is echter een treffend voorbeeld van ons aller dilemma. We weten dat we er iets aan moeten doen, maar er zijn altijd krachten werkzaam die dit soort noodzakelijke beslissingen weten tegen te houden.

De donut
Mocht u als niet-bezoeker de indruk krijgen dat Jan Terlouw het in Veghel alleen over ‘de natuur’ en ‘het milieu’ had, dan is dat niet waar.

Nadrukkelijk betrok hij in zijn betoog ook de absolute noodzaak om ons hele maatschappelijke én vooral economische systeem kritisch tegen het licht te houden. Hij zei het niet met zoveel woorden, maar ik vermoed dat Terlouw ook gelooft dat dit systeem niet langer houdbaar is. En zeker niet voor iedereen het ideale brengt.

Ons economisch model is – om in stijl te blijven – verre van duurzaam, en daarom niet houdbaar. Systemen die immers uitgaan van ‘eeuwige’ groei kunnen in de natuur niet bestaan; en dat geldt ergo ook voor de menselijke natuur.

Links- of rechtsom zullen we ons systeem moeten aanpassen. Interviewer Chris Perreijn wierp een balletje op, maar Jan Terlouw ging niet in op het verhaal van de Engelse econoom Kate Raworth en ‘haar donut’. Onze opgave om als mensheid proberen te leven binnen twee ‘grenzen’ die we momenteel op veel manieren overschrijden.

De dam zal breken
Paul Gilding was in 2012 in zijn Helden uit noodzaak-boek redelijk optimistisch. Er komt een moment dat we in actie zullen komen. En als we beginnen, zijn we in staat veel vervelende ontwikkelingen te keren of bij te sturen. Wat dat betreft is hij een geestverwant van de (nog steeds) optimistisch gestemde Jan Terlouw. Op pagina 123 zegt Paul Gilding het zo:

Terugblikkend op het verleden kunnen we het ook anders bekijken: het zal veranderen. De dam zal breken, en kijk naar wat de vloed zal betekenen.

Landfall 
De nieuwste cd van Laurie Anderson is een meesterwerk. Die stelling durf ik na een week intensief luisteren wel te trekken. Zal later uitgeroepen worden tot een van haar belangrijkste werken.

Bijzonder is dat ze op deze cd samenwerkt met andere illustere Amerikaanse artiesten, het Kronos quartet. Een traditioneel strijkkwartet (qua bezetting) met een uniek repertoire. Sinds het midden van de jaren tachtig heeft deze vanuit San Francisco operende groep tientallen cd’s uitgebracht én honderden opdrachten verstrekt aan (klassieke) componisten. Het woord avontuurlijk is een eufemisme voor wat zij door de jaren heen aan repertoire hebben opgenomen en uitgevoerd.

Om te beginnen bevat Landfall onheilspellende, verontrustende muziek. Een fameus strijkkwartet op volle sterkte. Haalt alles uit de kast om een sfeer van ondergang, ellende, gedoe, hectiek te creëren.

Laurie Anderson komt slechts in enkele van de dertig tracks aan het woord. Beter: je hoort haar met een vervormde stem zinnen uitspreken. Dat is een bekend Laurie Anderson-procedé: haar stem wordt door elektronische apparaten vervormd. Niet-ingewijden horen mannen en weten niet dat feitelijk Laurie iets uitspreekt. Een ander Laurie Anderson-‘foefje’ is dat ze geluiden met diverse ingewikkelde apparaten bewerkt. Je weet kortom niet wat je hoort. Mijn advies: play loud.

Die onheilspellende sfeer past perfect bij dit project. Het is een poging een grote verstoring in de Verenigde Staten te ‘pakken’. Om te werken tot een kunstwerk.

Landfall gaat over superstorm Sandy, die in oktober 2012 onder meer New York teisterde. Daar het land raakte. Als het ware op het land viel. New York is de woonplaats van Laurie Anderson en haar toenmalige (nog levende) echtgenoot Lou Reed.

De lagere delen van New York werden door de overvloedige regen overstroomd. Dagenlang was het een gigantische puinzooi en liet inwoners met veel schade achter. Sandy staat tot dit moment op de derde plek als de natuurramp die de meest schade (in dollars) heeft veroorzaakt. Katrina, die New Orleans in augustus 2005 aandeed, staat op nummer 1. 

Desondanks hebben deze en andere verschijnselen weinig impact gehad op inwoners, noch politici.

President Trump is zelfs uit het akkoord van Parijs gestapt om maatregelen te treffen om klimaatverandering tegen te gaan.

Enkele track-titels
CNN predicts a monster storm
The water rises
Darkness falls
The wind that lifts the boats and left them on the highway
It twisted the street signs
Another long evening
Everything is floating

En stel u bij die titels geluiden voor die bij deze ellende passen. Omvallende dingen, huilende winden, rukken aan dakgoten, water dat haar weg zoekt et cetera. Meesterlijk gedaan.

Een kunstwerk
Laurie Anderson neemt in haar ‘songs’ bijna altijd elementen uit de werkelijkheid mee. Die ze zelf heeft ervaren of meegemaakt. Maar – en dat is de kern van haar kunstenaarschap – ze geeft ze niet een op een weer. Nee, die elementen verwerkt ze in een groter geheel; waardoor ze een universele betekenis krijgen. Verre haar eigen leven en gedoetje overstijgt.

Dat is ook hier het geval. In de weinige regels tekst die ze zichzelf hier toestaat (want zij is de baas; Kronos stelde zich dienend op) gaat het weer (!) over de kracht van verhalen. Voor de mens. De mensheid.

In mijn optiek is haar verhaal hier dat we als mensen moeten gaan begrijpen dat op onze aarde de afgelopen honderden miljoenen jaren 99,9 procent van alle diersoorten zijn uitgestorven.

Onverstoorbaar doordraaien
En de vervolgconclusie moet zijn dat we hard bezig zijn onszelf als mens uit te roeien. Dat zegt ze niet, maar hangt in the air.

Wel merkt ze op dat dit de rest van het heelal volstrekt onverschillig zal laten. De sterrenstelsels die wij hier op aarde kunnen waarnemen zullen gewoon door blijven draaien.

In het boekje noemt ze er een aantal (track 5 Galaxies). Die woorden worden tijdens voorstellingen van Landfall op de achterwand van het theater geprojecteerd.

Milky Way, Andromeda, Bode’s Galaxy, Cartwheel Galaxy, Cigar Galaxy, Comet Galaxy, Hoag’s Object, Large Magellanic Cloud, Small Magellanic Cloud, Mayall’s Object, Pinwheel Galaxy, Sombrero Galaxy, Sunflower Galaxy, Tadpole Galaxy & Whirlpool Galaxy.

Stuk voor stuk sterrenstelsels met miljarden zonnen, waaromheen biljoenen planeten cirkelen. Prachtige plaatjes. Sterrenstelsels waarin wellicht ook levende wezens zijn ontstaan. Wellicht zelfs nog leven is en die net als wij op zoek zijn naar signalen. Maar dat doet er niet zo veel toe. Het is een illusie om te denken dat we ‘iets’ met elkaar hebben. We zullen elkaar nooit kunnen ontmoeten, informatie uitwisselen. De afstanden zijn domweg te groot.

Nothing left but their names
Het cruciale nummer is track 18: Nothing left but their names. Duurt ruim negen minuten. Waarin je een lijzig pratende man hoort (= Laurie) die het over die uitgestorven diersoorten heeft.

Now as you probably know 99.9 per cent of the species who have ever lived are now extinct.

Zoals je waarschijnlijk weet, is 99,9 procent van de soorten die ooit geleefd hebben nu uitgestorven.

Uitgestorven
Miljoenen en miljoenen diersoorten zijn de laatste honderden miljoenen jaren domweg uitgestorven. Reptielen, hagedissen, mastodonten, beren, luiaards, dinosauriërs. Je kunt ze – voor zover al als fossiel ontdekt – terugvinden in boeken. Nothing much left but their names.

De mens kan als een met rede bekleed dier hun soortnamen in ere houden. Wezens op andere planeten ver hier vandaan zullen dat niet doen. Mochten we zelf uitsterven dan zal er niemand hier meer op aarde zijn die onze soortnaam zal herinneren óf in verhalen opnemen. Zoals wij nu wel doen. Denk bijvoorbeeld aan Jurassic park.

Landfall
Landfall is de benaming voor een plek waar een (super)storm in de VS het land bereikt. Er als het ware overheen valt; walst.
Ga je dit Engelse woord googelen dan vind je twee andere betekenissen: aardverschuiving én landingsplaats. New York als de landingsplaats voor Sandy.

Ik vermoed dat Laurie er ook iets anders mee bedoelt. De mens is hard bezig met het laten vallen van het land waarop we leven. Dat is niet slim, maar we zitten midden in dit proces. En het zal – nogmaals – de rest van het heelal volstrekt koud laten. We kunnen alleen onszelf redden.

Een naam die tijdens het luisteren naar deze plaat op kwam is Icarus. De jongeman die van zijn vader Daedalus vleugels leerde maken. Hij wilde vliegen. Overstijgen wat mensen normaal vinden. Hij vloog op zeker moment maar stortte op aarde neer. Hij vloog zo hoog dat de was waarmee die vleugels aan zijn lichaam waren bevestigd door de warme zon smolt.

Icarus is het symbool voor hoogmoed geworden. Zijn lot was dat hij neer moest storten op aarde. Niet op een nette manier – zoals een vliegtuig – op een landingsplaats (de tweede betekenis van landfall) maar gewoon plat op z’n bek.

Het woord landfall wordt trouwens nergens op de cd gebezigd.

Een andere verklaring kan zijn dat al het onheil dat ons nu als mensheid bedriegt (CO2 in de atmosfeer) van boven komt en op ons hier beneden als het ware neervalt: landfall. 

Een andere, échte aardverschuiving
In de week dat ik Landfall leerde kennen en waarderen zat een recente Tegenlicht-aflevering (Smeltend Zwitserleven) in mijn hoofd.

De reden daarvoor was dat we op donderdag 22 maart tijdens een Tegenlicht Meet Up Oss in de bibliotheek deze episode centraal stellen. Maar vooral door enkele mensen die hierin aan het woord worden gelaten.

Een berggids uit Chili, die zich inzet om een grote Duitse energiekolos verantwoordelijk te stellen voor de ellende in zijn land. Maar vooral door beelden uit Zwitserland. Waar enkele jaren geleden een stuk berg letterlijk naar beneden kwam: een aardverschuiving. Veroorzaakt door menselijk ingrijpen. Niet rechtstreeks. Nee, indirect. Door het warmer worden van de aarde trekken gletsjers zich terug (verklaring: ze smelten en worden kleiner) waardoor onderliggend gesteente als het ware loskomt en zich een weg naar beneden zoekt. Alles vernietigend wat zich op haar pad bevindt. Een echte landfall, zogezegd.

Talloze signalen
Symbolische beelden. Voor ons allen. Op talloze plekken op deze aarde is iets dergelijks gaande.

Romantisch gezegd slaat ‘de aarde’ terug. Laat zien wie feitelijk de baas is. Dat is lastig voor (veel) mensen die (nog steeds) geloven dat wij (met ons unieke, al dan niet door god gegeven verstand) de baas zijn. En daarom recht hebben op alles wat de aarde ons biedt.

Helaas voor hen volgt onherroepelijk de spreekwoordelijke Landfall van Laurie Anderson. En zijn er andere signalen:  Natuurlijk van Jan Terlouw, Wat op het spel staat van Philipp Blom en tientallen (wat: duizenden) andere voorbeelden. Die ons Icarussen-in-spé laten zien dat het een gevaarlijke illusie is om te denken dat we onaantastbaar zijn.

We zullen op zoek moeten naar een ander verhaal. Dat begint met mensen die begrijpen wat er gaande is en vervolgens in staat zijn relevante maatregelen te nemen. In staat zijn hun levensstijl aan te passen. Het toeval wil dat dit vanavond waarschijnlijk tijdens de Tegenlicht-aflevering Worsteling van de Groenmens aan de orde zal worden gesteld. Waarover – nogmaals – op donderdag 22 maart in de Bibliotheek Oss zal worden doorgepraat met klimaatcoach Mirjam Bemelmans.

Tot slot, een citaat
You know the reason I really love the stars? It’s that we cannot hurt them.
We can’t burn them. We can’t melt them or make them overflow.
We can’t flood them or blow them up or turn them out.
But we are reaching for them. We are reaching for them.

And ah yes the moon and stars are up there like acquintances I had always meant to befriend. Yes I meant to learn their names but for various reasons having to do with lack of time and lack of ambition I never did do that. And they remained up in the sky as nameless as if we’d never been here at all. (slotzinnen van Nothing left but their names)

Moraal
We gaan toch niet zitten wachten tot het milieu drastische maatregelen neemt

Meer lezen
Verslag in het Brabants Dagblad: Jan Terlouw doet in Veghel waar hij goed in is; verhalen vertellen (zondag 18 maart 2018)

Tijdens de avond met Jan Terlouw werden enkele slides uit deze presentatie op een scherm boven het toneel vertoond. Klik hier voor de volledige presentatie. In zijn boek heeft Jan Terlouw het over de schoonheid van het onooglijke madeliefje.

Enkele artikelen die hiermee samenhangen
Wat op het spel staat (oktober 2017)
Je kunt niet leven in de illusie dat we niet diep met elkaar verbonden zijn. (december 2015)
He said: So? (mei 2016) over Laurie Anderson en haar hondje Lolabelle
Als deze video je niet een heel kleine beetje wakker schudt (augustus 2015) over The lie we live
Verbluft – Toen ze bij de derde passage vanachter de maan vandaan kwamen, kregen ze een panorama te zien dat ons wereldbeeld voor altijd zou veranderen. (september 2013) over de film Overview
Wubbo – We zijn allemaal astronauten van het Ruimteschip Aarde (mei 2014)
Als mensheid: dat we fundamenteel van perspectief moeten veranderen (november 2015)

Aanvulling op maandag 19 maart 2018
Tijdens de bijna voorbije verkiezingscampagne voor de gemeenteraad ging het in de media en debatten amper over deze thema’s. Opmerkelijk. Té velen bleven hangen in gedoe over onze identiteit en andere minor problems. Dat irriteerde een club mensen rondom prinses Irene. Dus schreven ze een brief: Open brief van prinses Irene aan de lijsttrekkers.

In onderstaande zinnen hoor je als het ware het donut-verhaal terug:
Wie naar het grotere geheel kijkt zal inzien dat de huidige problemen, die zich op alle maatschappelijke terreinen voordoen, onderling sterk samenhangen. Klimaatverandering, verschraling van de aardbodem, de toenemende vluchtelingenstromen, economische stagnatie, bevolkingsgroei, toenemende arm-rijk verhoudingen en geopolitieke spanningen hebben alles met elkaar te maken. Het vaak als onheilsprofetiebetitelde rapport van de Club van Rome, een kleine 50 jaar geleden, wordt nu in hoog tempo werkelijkheid. Deze ontwikkeling is terug te voeren op twee gemeenschappelijke noemers: de manier waarop we met de Aarde omgaan en de manier waarop we met elkaar omgaan.

Aanvulling woensdag 21 maart 2018 – The Great Correction
Joan Baez heeft samen met die andere grote diva (Emmylou Harris)  een goede neus voor goeie liedjes. Van anderen. Op haar nieuwste cd (Whistle down the wind) covert ze een liedje van Eliza Gilkyson. Die samen met een andere grote (in Nederland nog weinig bekende) diva (Gretchen Peters) veel prachtige ballads heeft geschreven. Great melodies, awesome lyrics!

The Great Correction komt van haar cd Beautiful world uit 2008. Eliza heeft het samen met honderdduizenden anderen in the States volstrekt verkeerd gezien. De grote aanpassing die zij voorzag, waar zij op hoopte is uitgebleven. Sterker: het tegendeel is gebeurd. De ellende is nog veel groter geworden. Maar – en daarom heeft Joan Baez het waarschijnlijk in deze Trump-times opgenomen – de reden voor zo’n correctie is niet minder nodig. Daar én hier. Oordeel zelf, maar het origineel is … het origineelst.

I don’t know where this train’s bound
Whole lotta people tryin’ to turn it around
Gonna shout till the walls come tumblin’ down
And the great correction comes

Don’t let me down
When the great correction comes

Citaat 526 (zondag 18 maart 2018)
Homepage Citaten 2018