De moederbanden

In de aanloop naar de 32e editie van Luistercafé Noordkade werd het hoog tijd een bepaald boek te lezen.

Het lag al sinds 4 mei van vorig jaar op de bekende stapel, maar was er om allerlei redenen nog steeds niet aan toegekomen.

Mocht u denken dat bibliothecarissen altijd ‘alle’ boeken gelezen hebben over door hen georganiseerde activiteiten, dan …

Dan heeft u het mis. Er is domweg té veel, en té weinig tijd. Het is ook geen absolute noodzaak om ‘alles’ gelezen te hebben. Vaak geven recensies, blurbteksten, een interview in een krant of tijdschrift ook een beeld van de persoon die je voor deze of gene activiteit wilt uitnodigen.

Maar soms móet je wel het bewuste boek lezen. Gelezen hebben om een bepaalde activiteit beter te kunnen plannen, invullen. Weten waar je wel of niet de nadruk op moet leggen et cetera.

Het is trouwens ook wel zo aardig richting degene die je uitnodigt.

Luistercafé Noordkade #32
Dit gaat zeker op voor de tweeëndertigste editie van Luistercafé Noordkade. Dan staat de muzikale familie Mathijsen centraal. Met één t, en één s.  Die familie trok mijn aandacht door een artikel in het Brabants Dagblad: Muziek zit de Mathijsens, ‘De Zangers’ uit Schijndel, in het bloed (4 februari 2019).

De aanleiding was de publicatie van een roman: De moederbanden van René den Ouden. Had nog nooit van deze schrijver, noch die familie gehoord. Maar het trok wel mijn aandacht. Door de omvang van het artikel, de foto én het feit dat Schijndel sinds het ontstaan van de gemeente Meierijstad deel uitmaakt van het werkgebied van de Noord Oost Brabantse Bibliotheken. En natuurlijk omdat het over muziek ging en dat het daar tijdens edities van Luistercafé Noordkade ook om draait. Avonden waarop we eer betonen aan muzikale helden. Vaak grote namen; vooral uit het buitenland.

Toen ik het artikel las had ik meteen het idee dat we met die moederbanden ‘iets’ moesten doen.

Een middag met (beter: zonder) René den Ouden
Collega’s van de Schijndelse bibliotheek hadden het ook gelezen en organiseerden op 4 mei van dat jaar een bijeenkomst met de schrijver en enkele familieleden van de familie Mathijsen en de ‘kouwe kant’. Auteur René den Ouden was wegens ziekte afwezig, maar zijn tweelingbroer Frank en enkele andere familieleden waren er wel.

Een genoeglijke middag die (nog steeds) naar meer smaakte. Dus bleef ik aandringen bij collega Marie-José, die met een Mathijsen-telg is getrouwd. Vrijdag 7 februari is het zover. Dan staat die familie centraal. Zal René den Ouden aanwezig zijn en wordt er door leden van die brede familie muziek ten gehore gebracht. Collega Peter zal  tussendoor met verschillende personen een gesprek voeren. Tijd om die roman eens te gaan lezen. En zelf te ervaren of het waarde-oordeel van collega Marie-José (dat het een zeer verdienstelijke roman was) klopte. Collega Peter heeft het boek ook klaarliggen.

Een treinreis naar Amsterdam
Gisteren werd in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam de tiende (en naar gisteren bleek de laatste) TrendRede uitgesproken en gepresenteerd. Daarbij wilde ik aanwezig zijn. Toen ik ‘s avonds in Oss uit de trein stopte had ik het boek bijna uit. Thuis maakte ik het ‘karwei’ af. 287 pagina’s in één ruk uitgelezen, en tussendoor amper op mijn mobiel gekeken. Het was geen straf. Integendeel.

René den Ouden, die ik dus niet kende noch kon plaatsen, kan goed schrijven. En het is echt een roman, met een kop en een staart; een boeiend verhaal. Maar het is meer dan dat. Het is ook een boek waarin grote vragen worden aangestipt. Vragen rondom dood en sterven. En in hoeverre je als mens daarin mag, dan wel af en toe moet (bij)sturen. Hoe dood impact heeft op levens van mensen. Een zodanige impact dat het in voorkomende gevallen levens van achterblijvers fundamenteel verandert. Hen tekent.

En natuurlijk gaat het over muziek. De troostende werking daarvan. Maar niet altijd. Soms gebeuren er dingen die zo groots zijn dat zelfs muziek niet meer helpt.

Du holde Kunst, in wieviel grauen Stunden,
Wo mich des Lebens wilder Kreis umstrickt,
Hast du mein Herz zu warmer Lieb’ entzunden,
Hast mich in eine beßre Welt entrückt!

Uit: An die Musik, tekst van Franz von Schober, muziek van Franz Schubert

Franz Schubert
De grootste verrassing was voor mij dat in de roman Franz Schubert zo vaak voorbij komt. Ook Bach (Johann Sebastian) wordt aangestipt; én Mozart, Donizetti en andere grote klassieke namen. En leuk dat het lichtere klassieke repertoire ook aanwezig is (het Wolgalied).

Maar vooral Franz Schubert is zeer aanwezig. Dat had ik kunnen weten want in mei 2019 tijdens de 25e editie van Luistercafé Noordkade stond Franz Schubert centraal en enkele Mathijsen’s werkten daar ook aan mee. Opmerkelijk, want tot dan toe was klassieke muziek op de Noordkade nog niet aan bod gekomen.

Dat Schubert centraal stond lag aan een andere editie van het Luistercafé.

In juni 2018 sloten we het tweede seizoen af met muziek van Carlos Gardel. Een grote naam uit de tangomuziek. Een al in 1935 overleden Argentijnse zanger van vaak weemoedige ballads. Die avond zou ene Fred Mathijsen samen met twee Veghelse muzikanten liedjes van Carlos Gardel spelen. Helaas bleek hij die ochtend zijn stem verloren te hebben; dus zong hij slechts één liedje. Wel vertelde hij die avond dat hij als zanger professioneel opgeleid was en vaak optrad. Ook hoorde ik hem zeggen dat hij vaak liederen van Franz Schubert zong. Daar werd de kern voor de Schubert-avond van een jaar later gelegd.

Toen in februari van vorig jaar in het Brabants Dagblad een artikel over de muzikale familie Mathijsen verscheen, viel het kwartje. Hé. Die man op die foto, bij dat graf, die ken ik. Dat is Fred, de Carlos Gardel-vertolker. Op dat moment stond de Schubert-avond al in de steigers, maar ik had geen idee dat Fred uit een zeer muzikale familie kwam. Die Schubert-avond was een groot succes; smaakte naar meer.

Collega Marie-José was/werd de linking pin. Ook zij is met het zangvirus besmet en heeft er mede voor gezorgd dat de Luistercafé-Mathijsenavond op vrijdag 7 februari zal plaatsvinden. Het programma is op dit moment nog niet helemaal rond maar Bram, Cas, Frank, Frans, Fred, Gert-Jan, Gijs, Jeannette en Sara zullen optreden en zijn al aan het oefenen.

Ook René den Ouden en zijn tweelingbroer Frank zullen aanwezig zijn. Veel mensen op het podium, met bijzondere verhalen en mooie stemmen. Het belooft een magische avond te worden.

 

De moederbanden
Tot slot. Collega Marie-José heeft gelijk. René den Ouden heeft een prima roman geschreven. Die ik ook voor mensen die niet eens weten waar Schijndel ligt van harte kan aanbevelen. Vooral ook voor mensen die ‘tobben’ met oude vaders en moeders die met allerlei kwaaltjes sukkelen, het leven een beetje zat zijn en niet meer willen. Nadenken over ‘er uit stappen’.

Ook zeer herkenbaar voor iedereen die in grote (Brabantse) katholieke gezinnen is opgegroeid. En hoe het daar vroeger in te keer ging.

René den Ouden schetst een mooi tijdsbeeld. Met de kloof tussen arm en rijk, de macht van notabelen en priesters over het gros van het volk. Hoe meisjes klein werden gehouden, en natuurlijk dat er getrouwd moest worden als een meisje zwanger werd. Maar het is voor alle duidelijkheid geen gezellig zwelgen in hoe goed het vroeger was. Integendeel. Het is een zeer genuanceerd verhaal. Met daar tussendoor het verhaal van onmogelijke liefdes. Tussen twee vrouwen; en een kapelaan en boerenmeid met een stem à la de nog steeds zeer betreurde/geliefde Kathleen Ferrier.

En alom ‘strooit’ René den Ouden met citaten. Flarden uit evergreens uit ‘de klassieke muziek’.

Allein! wieder allein!
Einsam wie immer
Vorüber rauscht die Jugendzeit
in langer, banger Einsamkeit

Uit: (het) Wolgalied, van Franz Lehár, uit zijn operette Der Zarewitsch
Mijn favoriete opname daarvan is gemaakt door (de ook veel te jong gestorven) Fritz Wunderlich. Klik hier voor YouTube.
Hij viel in hetzelfde jaar als Ans Mathijsen verongelukte van de trap.
Wie weet, als ze beiden waren blijven leven: wellicht zouden ze ooit samen op een podium hebben gestaan en hun stemmen op andere banden terecht zijn gekomen. 

Nogmaals: De Moederbanden
De moederbanden zijn in deze roman de bandrecorder-banden waarop in de jaren zestig door een kapelaan opnames zijn gemaakt van vier zeer muzikale kinderen uit de Mathijsen-familie. Die moederbanden worden op zeker moment door de hoofdpersoon van deze roman ontdekt en bieden een onverwacht inkijkje in de geschiedenis van de familie. Een verwant woord is natuurlijk familiebanden. Daar draait deze roman ook om; hoe close familieleden met elkaar (kunnen) zijn.

Weest welkom. Vrijdag 7 februari in De Apotheek op de Noordkade in Veghel. Aanvang half negen; entree gratis. Marie-José, Joost, Peter en ik hebben er zin in.

Artikel
Delpher en Homo puppy (september 2019) over het zoeken in Delpher

Citaat 628 (woensdag 15 januari 2020)
Homepage Citaten 2020