OSS/UDEN/VEGHEL – donderdag 1 april 2021. Wouter ter Haar
Veertig jaar vertoefde bibliothecaris Hans van Duijnhoven tussen de boeken. Hij las en leest zich suf, maar er resteren slechts vragen. ,,Door lezen ga je nadenken en vragen stellen. Prachtig toch?” Van Duijnhoven vertrekt per 1 april bij de Noord Oost Brabantse Bibliotheken (NOBB).
Tachtig boeken las hij vorig jaar. Veel en veel te weinig, luidt zijn eigen oordeel. Hans van Duijnhoven (65) vindt dat hij met dat aantal boeken volstrekt in gebreke is gebleven. De bibliothecaris leest zich dagelijks weliswaar suf in kranten, tijdschriften, muziekbladen en sociale media als twitter, maar hij betitelt die tachtig boeken als een wat miserabel aantal. ,,Dat moeten er minstens honderd zijn en liever meer. Lezen is zo’n enorme verrijking van het leven. Het helpt mij over zaken na te denken en ze kunnen te duiden. Boeken verruimen de blik en zorgen voor ontspanning. En dát wil ik mensen graag meegeven. Ik zie me als bibliothecaris als een verleider. Ik wil mensen verleiden tot lezen. Dat is mijn grote drijfveer.”
Hans van Duijnhoven is vanaf vandaag weg bij de Noord Oost Brabants Bibliotheken (NOBB). Hij werkte 40 jaar en vier maanden als bibliothecaris en manager tussen de boeken en andere media. Hij stond mede aan de basis van de regionale bibliotheekorganisatie. Op meer dan twintig plekken in de gemeenten Oss, Bernheze, Meierijstad, Landerd en Uden zijn er meer dan 360.000 boeken en 50.000 andere materialen – dvd’s, cd’s, tijdschriften. De Osse bibliotheek, in 1921 opgericht door Titus Brandsma, viert de komende maanden het honderdjarig bestaan.
Was het niet leuk om dat eeuwfeest nog mee te maken?
,,Corona is voor mij de reden om nú te stoppen. Binnen de NOBB ben ik vooral bezig met de organisatie van lezingen, evenementen of andere activiteiten. En dat ligt nu al een tijd vrijwel volledig stil. We doen natuurlijk nog wel het een en ander online, maar dat vind ik toch maar een beetje een slap aftreksel. Door corona is er voor mij een de sjeu er een beetje van af. En ik vind het wel mooi geweest.”
“De viering van ons eeuwfeest, oorspronkelijk gepland in dit voorjaar maar ook al verplaatst, is mijn laatste klus. Op 24 september houden we een groot congres met tal van sprekers waarin de vragen ‘waar staan we?’ en ‘waar gaan we naar toe’ als bibliotheek centraal staan.”
Want die bestaansvraag baart ook u zorgen?
,,De bibliotheek heeft zich, zeker de laatste tientallen jaren, vaak opnieuw uit moeten vinden. Alleen al door de komst van allerlei nieuwe media, waar we op in moesten springen. We hebben de cd, cd-i, dvd’s, muziekcassettes allemaal naar binnen gefietst. En er trouwens voor een deel ook weer uitgesjouwd. En neem ook de komst van het internet, een ongelooflijk ingrijpende verandering. Maar het is altijd heel goed om jezelf vragen te stellen over je bestaansrecht. Dat zou vaker moeten gebeuren.”
“Titus Brandsma, naast stichter van het Titus Brandsma Lyceum, initiatiefnemer van de krant en oprichter van de bibliotheek was daar 100 jaar geleden heel duidelijk over. Die achtte de bibliotheek een goed wapen tegen armoede en onderontwikkeling van de mensen. Volksverheffing stond bij hem centraal. En ik vind het mooi om in zijn voetsporen te treden. Hij was een goede voorouder. Niet voor niets hebben we het congres ook zo genoemd.”
Want de bibliotheek moet nog steeds het volk verheffen?
Volmondig: ,,Jazeker. Dat is urgenter dan ooit. Een op de vier kinderen kan amper lezen en er zijn 2,5 miljoen mensen waarvoor onze huidige wereld veel te complex is geworden. Zij blijven achter omdat ze niet of te weinig lezen. Ook zogenaamde hoogopgeleiden lezen absoluut niet genoeg. Ja, al die flauwekul dingen. Maar eens een boek, waar ze echt wat aan hebben, komt er niet aan te pas. Ook zij onderschatten de kracht en importantie van lezen.”
“Door lezen ontwikkel je je op velerlei gebied. Lezen is goed voor je empathie, je algemene ontwikkeling en het zet je aan tot denken en vragen stellen. Vragen stellen over wezenlijke dingen als het klimaat, bio-industrie, voedselverspilling of migratie. Allemaal dingen waar we over na moeten denken als mens.”
Aanzetten tot denken? Bij een bibliothecaris denk je toch vooral aan boeken?
,,Klopt. Maar dat nadenken is voor mij echt een heel belangrijk en wezenlijk doel geweest. Om dat doel te realiseren ben ik blij en heel dankbaar dat ik de kans heb gekregen om naar buiten te treden. Vroeger was een bibliothecaris nogal introvert en naar binnen gericht. Maar ik mocht naar buiten om mensen aan het denken te krijgen. Ik kreeg hier de vrijheid om lezingen, debatten en evenementen mede te organiseren. Met lezingencycli als Next… of Blikopener hebben we allerlei interessante sprekers naar de regio gekregen. Met het Luistercafé in de Noordkade in Veghel konden we de combinatie maken tussen muziek en literatuur. En zo is er van alles georganiseerd. Allemaal bedoeld om mensen aan het lezen en denken te kunnen krijgen.”
En dat is gelukt?
,,Ik heb in ieder geval mijn uiterste best gedaan. Ik hoop dat ik in de voetsporen van Titus ben getreden en me een goede voorouder heb getoond.”
En hoe gaat Hans van Duijnhoven zijn dagen nu vullen?
,,Ik blijf in ieder geval vragen stellen. En lezen niet te vergeten. Maar ik ga ook cursussen volgen, naar musea en films kijken. En schrijven over wat me bezighoudt en waar ik over nadenk. En ik hoop dat mijn lezers dat ook doen.”
- Hans van Duijnhoven (65) vertrekt na veertig jaar en vier maanden als bibliothecaris / bibliotheekmanager van Noord Oost Brabantse Bibliotheken.
- Van Duijnhoven is opgegroeid in Keldonk en komt uit een familie met negen kinderen. Hij ging in Veghel naar de middelbare school.
- Na een jaar kweekschool, ging hij naar de Bibliotheek en Documentatie Academie in Tilburg. In december 1980 begon hij bij de bibliotheek in Oss.
- Van Duijnhoven maakte zich regionaal verdienstelijk als organisator van debatten, lezingen en culturele evenementen.
- Hij is getrouwd, heeft twee zonen (32 en 31) en woont in Gemert.
De favoriete lees- en luisterlijstjes van Hans van Duijnhoven
Hans van Duijnhoven maakte onderstaande lijstjes van zijn favoriete boeken, cd’s en vijf boeken die iedereen volgens hem zou moeten lezen.
5 favoriete boeken
Peter Westbroek. De ontdekking van de aarde : het grote verhaal van een kleine planeet (2012)
Robert M. Pirsig. Zen en de kunst van het motoronderhoud : een onderzoek naar waarden (1974/76)
Roman Krznaric. De goede voorouder : langetermijndenken voor een kortetermijn wereld (2021)
Hans Rosling. Feitenkennis : 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt (2018)
Henk van Tuinen. Ons land kan menselijker : naar een economie die de samenleving verbetert (2013)
Vijf cd’s
Townes Van Zandt. Our mother the mountain (1969)
Ketil Bjørnstad. A suite of poems (201
Lieven Tavernier. Wintergras (20
Ikwani Safaa Musical Club. Taarab 2 : music of Zanzibar (1988)
Nick Cave. Idiot prayer (2020)
Vijf must read boeken
Herman Tjeenk Willink. Groter denken, kleiner doen (2018)
Alex Brenninkmeijer. Moreel leiderschap (2019)
Sendhil Mullainathan & Eldar Shafir. Schaarste : hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen (2013)
Mariana Mazzucato. De waarde van alles : onttrekken of toevoegen aan de wereldeconomie (2018)
Philipp Blom. Wat op het spel staat (2017)
Dit artikel werd geschreven door Wouter ter Haar en op donderdag 1 april gepubliceerd in het Brabants Dagblad (editie Oss & Uden Veghel.)
Aanvulling
In het interview is mijn opmerking terecht gekomen dat ik vorig jaar tachtig boeken las. Klik hier voor een lijst met alle titels. En klik hier voor een toespraakje dat ik op woensdag 31 maart 2021 tijdens mijn afscheidsmoment in Oss voor een klein gezelschap hield. En hier voor een artikel over het aankomende congres. Hier voor een artikel over collectioneren én hier voor een artikel over administratief werk in de bibliotheeksector. En hier voor een artikel over veertig jaar werken in en voor de samenwerkende Noord Oost Brabantse Bibliotheken.
(donderdag 1 april 2021)
