En aangezien onze leiders zich als kinderen gedragen, zullen we de verantwoordelijkheid moeten nemen die ze al lang geleden hadden moeten nemen.

Walk & Talk en Hans Rosling
Het toeval wil dat ik vandaag in de Osse bibliotheek een groep volwassenen toesprak over ‘de wereld waarin we leven’.

Collega Peter organiseert een keer per maand op de eerste van de maand zogenaamde Walk&Talk bijeenkomsten. Een activiteit waar mensen samenkomen die op zoek zijn naar een (andere) baan. Bedoeld om kennis op te halen en met elkaar ervaringen over die zoektocht naar ander werk te delen.

De beoogde spreker voor dinsdag 4 december had zich afgemeld, dus vroeg Peter of ik ‘iets’ wilde vertellen. Dat deed ik en nam het dit voorjaar verschenen boek Feitenkennis van de Zweedse arts Hans Rosling als uitgangspunt.

Ik begon mijn verhaal met dezelfde vragen waarmee Hans Rosling zijn boek begint. Dertien vragen over hoe de wereld er op tal van terreinen voorstaat. De kern daarvan is dat de wereld er veel beter voor staat dan wij hier in het Westen denken. Ik schreef er een lang artikel over: Possibilist Hans Rosling: we moeten ook nieuwsgierig blijven en alert op nieuwe gevaren, zodat we daarop een antwoord hebben. (mei 2018).

Wat op het spel staat
Vervolgens vertelde ik over de schaduwkanten van onze huidige wereld. Signalen dat er – ondanks de hoopgevende zaken die Hans Rosling terecht naar voren haalt – tóch wel enkele zaken zijn die onze aandacht behoeven. Dit is trouwens redelijk eufemistisch geformuleerd.

Als mensheid staan we voor grote uitdagingen. Hoe stoppen we de CO2-uitstoot, zorgen we dat ons economisch model voor iedereen positief uitpakt en voorkomen we dat slimme, zelflerende (KI of AI-)systemen met ons mensen aan de haal gaan. Ons gaan overvleugelen, overbodig maken.

Van de Duitse historicus Philipp Blom verscheen eind 2017 Wat op het spel staat, een mooie samenvatting van dit alles.

Pauw, bijvoorbeeld
Ik kon niet nalaten te mopperen over onze media – bijvoorbeeld het tv-programma Pauw – waar het zelden over dit soort grote thema’s gaat, maar wel over een oprisping van Johan Derksen, het ‘ontslag’ van een presentator of de mening van Gordon over iets waar hij overduidelijk geen verstand van heeft.

Zelden wordt op tv in redelijk populaire programma’s langdurig met deskundigen over dit soort onderwerpen doorgepraat. Verzuimen redacties hun ‘plicht’ om burgers te informeren over zaken die hen (zeker op de iets langere termijn) zullen gaan raken.

Greta Thunberg
Kort nadat deze bijeenkomst voorbij was werd ik via een tweet attent gemaakt op een toespraakje. Van ene Greta Thunberg. Die naam kende ik niet, maar had wel over haar gehoord. Dat wil zeggen. Ik wist dat er in Zweden een middelbare scholier rondliep die van school spijbelde om politici op hun plicht te wijzen om ‘iets’ aan het klimaatprobleem te gaan doen. Maar haar naam had ik nog niet opgepikt.

Ik vermoed dat dit vanaf vandaag voorbij is. Niet alleen voor mij, maar voor veel meer wereldburgers die zich zorgen maken over onze collectieve onwil om ‘iets’ aan het klimaatprobleem te doen.

Greta Thunberg is ongewild een perfect voorbeeld van jongeren die opstaan. Letterlijk opstaan. Zich verheffen. Zich uitspreken. Zich verzetten tegen bepaalde negatieve ontwikkelingen. Een bekend voorbeeld is Emma Gonzalez (1999), die zich in de Verenigde Staten uitsprak tegen de waanzin van wapens in de handen van burgers. En Alexandria Ocasio-Cortez (1989) die de gevestigde politieke macht (hier: de Democratische partij) aanviel en in november als jongste ooit in het Congres werd verkozen. Denk ook aan Boyan Slat (1994), die ‘het plastic’ uit de oceanen gaat verwijderen. En al wat langer geleden, Malala Yousafzai (1997)  uit Afghanistan. Die een moordaanslag overleefde en zich desondanks nog steeds blijft inzetten voor meisjes en vrouwen. Rutger Bregman (pas 30): die al ruim zes jaar verschillende ideeën dropt over hoe ‘we’ bepaalde zaken anders zouden kunnen gaan benaderen, dan wel oplossen.

Onvolwassen volwassenen
Dit soort jongeren komen feitelijk in opstand tegen de wereld die wij – de ouderen (de volwassenen) – hebben gemaakt. Waarvoor wij verantwoordelijk zijn. Een wereld waarin veel zaken niet goed zijn geregeld. En zij – die jongeren – komen in opstand; of beginnen ‘iets’ om het anders te gaan doen. Of zetten zich in om anderen voor een bepaalde zaak warm te maken.

Greta Thunberg is wat mij betreft nu al de meest bijzondere. En veruit de jongste; ze wordt zestien in januari 2019. Maar het meest opmerkelijke zit hem vooral in de slotwoorden van de woorden die ze vandaag in Katowice uitsprak. Gericht tot de deelnemers van de klimaatconferentie van de Verenigde Naties, de COP24.

Woorden, geen daden
Een plek waar politici van over de hele wereld begin december samenkomen om ‘iets’ te gaan doen aan of tegen het klimaatprobleem. Zij weet – evenals het gros van alle wereldburgers – dat er halfbakken, slappe oplossingen zullen worden genomen: Geen daden, maar woorden.

De slotwoorden uit haar korte betoog zijn ‘dodelijk’, voor iedere volwassene die mede verantwoordelijk is voor de melee waarin we als wereld terecht zijn gekomen. We weten dat we als mensheid aan de bak moeten, maatregelen nemen om bepaalde negatieve trends te keren; maar we doen het niet. Of onvoldoende. Of te laat. En sparen heel veel gevestigde belangen.

Wij zijn niet in staat de steven een andere richting in te wenden. Houden ons met futiliteiten bezig (zeg Pauw) en wensen niet in de spiegel te kijken. Leven als een soort koning Midas door, die alles wat hij aanraakt zodanig beroert dat het er voor de wereld en daarmee voor ons allen niet bepaald beter op wordt.

Susan Neiman
Ik kan me niet voorstellen dat Greta Thunberg weet wie Susan Neiman is. Een Amerikaanse filosoof die in 2014 Waarom zou je volwassen worden schreef. Toch resoneren haar verhaal, moraal en boodschap in deze slotwoorden van Greta: And since our leaders are behaving like children, we will have to take the responsibility they should have taken long ago.

En aangezien onze leiders zich als kinderen gedragen, zullen we de verantwoordelijkheid moeten nemen die ze al lang geleden hadden moeten nemen.

Expositie Sahelp in Bibliotheek Oss
Greta Thunberg’s toespraakje is vervelend voor ons volwassenen. We weten dat zij gelijk heeft. Tegelijkertijd gebeuren er natuurlijk gelukkig nog steeds ‘goede’ dingen. Zo werd vandaag in dezelfde Osse bibliotheek een tentoonstelling geopend. Door burgemeester Wobine Buijs en Marieke Peters, voorzitter van Sahelp.

Sahelp is een stichting die veertig jaar bestaat en zich inzet voor hulp aan landen in West Afrika, ter hoogte van de Sahara. Al veertig jaar lang worden door vrijwilligers met vrachtwagens waardevolle goederen naar dit gebied getransporteerd. Een cynicus kan opmerken dat het een druppel op de gloeiende plaat is, maar ook deze regio is er de laatste veertig jaar op vooruit gegaan.

Ik weet zeker dat Hans Rosling over een land als Burkina Faso cijfers kan oplepelen die aantonen dat het leven er voor de gewone man en vrouw sterk op vooruit is gegaan. Daar hebben honderden vrijwilligers in Oss en omgeving aan bij gedragen. Chapeau.

Helaas is Hans Rosling vorig jaar overleden. Zijn werk wordt door zijn zoon en schoondochter voortgezet. Op hun website kunt u zelf nagaan hoe (bijvoorbeeld) Burkina Faso zich sinds 1800 heeft ontwikkeld. En alle andere 192 landen van de wereld. Artikel: Een wereldgezondheidskaart die u eens zou moeten willen bekijken. (mei 2018)

 Hier vond ik haar toespraak

https://www.youtube-nocookie.com/embed/1Cve4bLDrlM

Zeventien slides

 Al 25 jaar lang hebben ontelbare mensen voor de klimaatconferenties van de Verenigde Naties gestaan ​​en de leiders van onze natie gevraagd de uitstoot te stoppen. Maar dit heeft duidelijk niet gewerkt want de emissies blijven alleen maar stijgen.

 Dus zal ik ze niets vragen.
In plaats daarvan zal ik de media vragen om de crisis als een crisis te beschouwen.
In plaats daarvan zal ik de mensen over de hele wereld vragen om te beseffen dat onze politieke leiders ons in de steek hebben gelaten.

 Omdat we voor een existentiële dreiging staan ​​en er geen tijd is om door te gaan op deze weg van waanzin.

 Rijke landen zoals Zweden moeten elk jaar hun emissies met minstens 15% verminderen om het opwarmingsdoel van 2 graden te bereiken. Je zou denken dat de media en al onze leiders over niets anders zouden praten – maar niemand noemt het ooit.

 Noch praat iemand ooit over het feit dat we midden in de zesde massa-uitsterving leven, met tot wel 200 soorten die per dag uitgestorven raken.

 Bovendien spreekt niemand ooit over het aspect van billijkheid dat overal duidelijk wordt vermeld in de overeenkomst van Parijs, wat absoluut noodzakelijk is om het op een wereldwijde schaal te laten werken.

Dat betekent dat rijke landen zoals het mijne binnen zes tot twaalf jaar moeten werken aan een nuluitstoot met de emissiesnelheid van vandaag, zodat mensen in armere landen hun levensstandaard kunnen verhogen door een deel van de infrastructuur te bouwen die we al hebben gebouwd. Zoals ziekenhuizen, elektriciteit en schoon drinkwater.

 Want hoe kunnen we verwachten dat landen als India, Colombia of Nigeria zich zorgen maken over de klimaatcrisis als wij, die alles al hebben, zich geen moment bekommeren om onze daadwerkelijke toezeggingen aan de overeenkomst van Parijs?

 Dus toen de school in augustus dit jaar begon, ging ik op de grond zitten buiten het Zweedse parlement. Ik spijbelde voor het klimaat.

 Sommige mensen zeggen dat ik op school zou moeten zitten. Sommige mensen zeggen dat ik moet studeren om klimaatwetenschapper te worden, zodat ik “de klimaatcrisis kan oplossen”. Maar de klimaatcrisis is al opgelost. We hebben al alle feiten en oplossingen.

 En waarom zou ik studeren voor een toekomst die binnenkort misschien niet meer zal zijn, wanneer niemand iets doet om die toekomst te redden? En wat heeft het voor zin om feiten te leren wanneer de belangrijkste feiten duidelijk niets betekenen voor onze samenleving?

 Vandaag gebruiken we elke dag 100 miljoen vaten olie. Er is geen politieke wil om dat te veranderen. Er zijn geen regels om die olie in de grond te houden.

 We kunnen de wereld dus niet redden door te spelen volgens de regels. De regels moeten worden gewijzigd.

 Dus we zijn hier niet gekomen om de wereldleiders te smeken om voor onze toekomst te zorgen. Ze hebben ons in het verleden genegeerd en zullen ons opnieuw negeren.

 We zijn hier gekomen om hen te laten weten dat er verandering komt, of ze het nu leuk vinden of niet. De mensen zullen de uitdaging aangaan. En aangezien onze leiders zich als kinderen gedragen, zullen we de verantwoordelijkheid moeten nemen die ze al lang geleden hadden moeten nemen.

Enkele boeken
Hans Rosling. Feitenkennis : 10 redenen waarom we een verkeerd beeld van de wereld hebben en waarom het beter gaat dan je denkt (2018)
Philipp Blom. Wat op het spel staat (2017)
Susan Neiman. Waarom zou je volwassen worden? (2014)
Paul Gilding. Helden uit noodzaak : hoe onze generatie dankzij de ecologische en economische crisis de wereld gaat redden (2012):
George Monbiot. Uit de puinhopen : een nieuwe politiek in een tijd van crisis (2018)
Jeremy Leggett. Uit de olie (2014)
Raoul Martinez. Hoe vrij zijn wij? de machinaties van macht en de strijd voor onze toekomst (2017) :
Peter Sloterdijk. Je moet je leven veranderen (2011)

Citaat 559 (dinsdag 4 december 2018)
Homepage Citaten 2018